પાત્રો, વાતાવરણ, સમસ્યાઓ અને સમાધાનોની વાત કરીએ તો આ સિરીઝને એની પ્રસ્થાપિત યુક્તિઓ સાથે આગળ વધવાની ફાવટ આવી ગઈ છે. નાવીન્ય હોય કે ના હોય, મૂળ મિજાજને વફાદારી હોય ત્યાં સુધી આ સિરીઝ ઘણાને ગમતી રહે એવી શક્યતા છે

કોવિડકાળમાં જ્યારે ‘પંચાયત’ વેબ સિરીઝ આવી હતી ત્યારે માહોલ અલગ હતો. સિરીઝનો મિજાજ, એનું કન્ટેન્ટ પણ સાવ અલગ હતા. દેશ ઘરમાં બંધ હતો. લોકો ભયના ઓથારમાં હતા. મનોરંજન માટે ચાર દીવાલો વચ્ચે રહીને ટેલિવિઝ સામે બેસવા સિવાય વિકલ્પ નહોતા. ‘પંચાયત’ એ સ્થિતિમાં જે વાત લાવી એ હૃદયસ્પર્શી રહી. જીતેન્દ્ર કુમાર જેવા સાવ નવા ચહેરાએ શહેરી યુવાનને ફુલેરા ગામ જઈને (ટેમ્પરરી) થાળે પડવાને છટપટિયાં કર્યાં એ મીઠડાં હતાં. એમાં પ્રધાનજી બ્રિજ ભૂષણ (રઘુબીર યાદવ) એમનાં પત્ની મંજુદેવી (નીના ગુપ્તા) સહિત, પ્રહ્લાદ (ફૈસલ મલિક), વિકાસ (ચંદન રોય) જેવાં પાત્રો ઉમેર્યે સિરીઝ ફેન્ટાસ્ટિક બની.

એ પ્રારંભિક સફળતાએ નવાં સીમાચિહ્નો સ્થાપ્યાં. ‘પંચાયત’ ઓટીટીની એક સૌથી લાડકી સિરીઝ બની રહી. પાંચ વરસના એના પ્રવાસમાં એ પછી ચાર સીઝન થઈ છે. ચોથી ગયા મહિને આવી પહેલી ત્રણ સીઝન લગભગ એવી રહી જે સિરીઝના મૂળ હેતુ આસપાસ, મૂળ ટેમ્પરામેન્ટ આસપાસ જ ફરતી રહી. ભલે એમાં ધીમેધીમે ભપકો, શહેરીપણું અને સિરીઝના મૂળ રંગથી વિપરીત એવા થોડા રંગ પણ ઉમેરાયા. ચોથી સીઝનની વાત કરીએ તો, એમાં આ ધીમા પરિવર્તને ગતિ પકડી છે. આઠ એપિસોડની લેટેસ્ટ સીઝન આપણી સમક્ષ શું લાવી છે એ જાણીએ.

ચોથી સીઝનમાં કેન્દ્રવર્તી મુદ્દો બની રહે છે મંજુદેવી અને એમની પ્રતિસ્પર્ધી ક્રાંતિદેવી (સુનિતા રાજબર) અને તેમનાં પતિ ભૂષણ ઉર્ફે બનરાકસ (દુર્ગેશ કુમાર) વચ્ચેનું ઘર્ષણ. ત્રીજી સીઝનના ક્લાઇમેક્સમાં પ્રધાનજી પર થયેલા ગોળીબાર પછી સવાલ છે કે કોણે એમનો જીવ લેવા પ્રયાસ કર્યો. શંકાની સોય, સચિવ અભિષેક ત્રિપાઠી એન્ડ પાર્ટીની સમજણ અનુસાર, ભૂષણ વગેરે પર તકાઈ છે. સાથે સીઝનમાં છાંટણાં છે અભિષેકની કોમન એપ્ટિટ્યુડ ટેસ્ટ (કૅટ)ની પરીક્ષાનાં પરિણામોનાં, વિધાનસભ્ય ચંદ્રકિશાર સિંઘ (પંકજ ઝા)ના કાવાદાવાના તથા અન્ય બાબતોના. અભિષેક અને રિન્કી (સાન્વિકા) વચ્ચેનો પ્રણયફાગ પણ ખરો પણ એને આ સીઝનમાં ખાસ મહત્ત્વ નથી.

‘પંચાયત’ હવે એ મોડ પર છે જ્યાં કથાનકની મૌલિકતા, પાત્રોની સરળતા અને બેકડ્રોપની સુંદરતા સિરીઝને ચુંબકીય બનાવી રાખવા માટે પર્યાપ્ત નથી. હવે આ સિરીઝની નવી સીઝન (ચોથી અને આગળ આવવાની હોય તો એ પણ) ત્યારે જ લોકભોગ્ય થશે જ્યારે એમાં પહેલી સીઝન જેવી ચમત્કૃતિ હશે. બેશક, જૂની તાકાત પર સિરીઝ દર્શકોને આકર્ષી શકે છે પણ વફાદાર રાખી શકે એ જરા અઘરું છે.

ઓનલાઇન મીડિયાની ઉપયોગિતા અને એની નકારાત્મક અસરોની વાતો ખાસ્સી થાય છે. ઘણે અંશે એ સાચી હોઈ શકે છે કારણ માણસના જીવનના એક અગત્યના હિસ્સાને હવે ઓનલાઇન માધ્યમો ઓહિયા કરી રહ્યાં છે. સવાર પડે કે હાથમાં મોબાઇલ, કામકાજના સ્થળે કોમ્પ્યુટર, લેપટોપની અનિવાર્યતાને કોઈ કાં તો ખાળતું નથી કાં ખાળી શકતું નથી. એવામાં ક્યારેક એ પણ વિચાર કરવો રહ્યો કે ઓનલાઇન જગત એક આશીર્વાદ પણ છે. અનેકના જીવનમાં એનો સકારાત્મક પ્રભાવ પણ પડ્યો છે.લેટ્સ ટૉક.

ઓનલાઇન દુનિયા માત્ર મનોરંજન માટે નથી. આ સત્ય સમજવા છતાં, દુર્ભાગ્યે, અનેક લોકો માત્ર મનોરંજન માટે ઓનલાઇન મીડિયાને પંપાળતા રહે છે. જ્ઞાનોપાર્જન માટે, પોતાના કામકાજની ગતિ અને ગુણવત્તા વધારવા માટે પણ ઓનલાઇન માધ્યમોનો અસરકારક ઉપયોગ કરવાની કળા આત્મસાત્ કરવી અનિવાર્ય છે. પોસ્ટકાર્ડ અને પરબીડિયાના સ્થાને સ્વેચ્છાએ કે પરિસ્થિતિવશ, ઇમેઇલ, વ્હોટ્સએપ વગેરે અપનાવવા પડ્યાં છેને? તો ઓનલાઇન વિશ્વને બિનમનોરંજન બાબતો માટે પણ અપનાવી લો. ટ્રેનમાં લાંબા પ્રવાસમાં, રાતના ઊંઘતા પહેલાં મોબાઇલ પર અંગૂઠાથી શોર્ટ્સ અને રીલ્સમાં ઓતપ્રોત થવાને બદલે, “મારે આ શીખવું છે,” કહીને પોતાને બદલાવો. એ માટે એક ઇમાનદાર સમયપત્રક બનાવો. શીખવું કશું પણ હોઈ શકે. નવી ભાષા હોઈ શકે, સંગીત હોઈ શકે, રસોઈ હોઈ શકે, પોતાના કામકાજને બહેતર કરવાનો કોર્સ હોઈ શકે… બસ, નક્કી હોવું જોઈએ કે શું શીખવું છે અને એને પાકે પાયે સમય આપવો છે.

સત્ય ઘટના પર આધારિત કે એનાથી પ્રેરિત ફિલ્મો હવે ખાસ્સી બને છે. દરેક ભાષામાં બને છે. એક રીતે સારું છે કારણ સારા વિષયોની સખત તંગી વચ્ચે આવી ઘટનાઓ પડદા પર નવું લાવી શકવાની શક્યતા જગાવે છે. એવી જ એક ફિલ્મ પહેલી મેએ, એટલે મહારાષ્ટ્ર અને ગુજરાત દિને મોટા પડદે આવી હતી. ફિલ્મનું નામ ‘આતા થાંબાયચં નાહી’ એટલે હવે અટકવાનો વારો નહીં આવે. મુંબઈ મહાનગરપાલિકાના ચોથી શ્રેણીના કર્મચારીઓની એમાં વાત છે. આ કર્મચારીઓ શહેરની ગટરોનું સફાઈકામ કરે, પાણીની લાઇનો બરાબર ચાલે એની કાળજી રાખે, ઘેરઘેરથી કચરો ઉઠાવે… ઓછું ભણેલા આ કર્મચારીઓના જીવનમાં એકવાર એક મહાપાલિકા અધિકારીને કારણે એક નવો પવન ફૂંકાય છે અને… વિગતે જાણીએ.ઉદય શિરુરકર (આશુતોષ ગોવારિકર) મહાપાલિકાનો અધિકારી છે. એક દિવસ એ મહાપાલિકાના અમુક કર્મચારીઓને આદેશ મોકલાવે છે કે આવો અને મળો. કર્મચારીઓના હોશકોશ ઊડી જાય છે. એમને ધાસ્તી બેસી ગઈ છે કે આપણી નોકરી ગઈ. જોકે જેવા તેઓ ઉદય પાસે પહોંચે છે કે સાવ અનપેક્ષિત વાત થાય છે. ઉદય કહે છે, “તમારે સૌએ દસમાની પરીક્ષા પાસ કરવાની છે. નોકરી પછી નાઇટ સ્કૂલમાં જવાનું છે. ભણવાનું છે. એમ કર્યે તમારું પદ ઊંચુ જશે અને પગાર પણ.” મુશ્કેલી એ કે મોટી ઉંમરે ભણવા માટે સ્કૂલે જવાનો વિચાર જ આ કર્મચારીઓને માનસિક ખલેલ પહોંચાડવા પૂરતો થઈ રહે છે. જેમના બચ્ચાંવ અને પૌત્ર-પૌત્રી સ્કૂલમાં ભણતાં હોય, જેમણે જીવનમાં મહત્વાકાંક્ષાઓ રાખવાનું પડતું મૂકી દીધું હોય એમના માટે શું અભ્યાસ અને શું સપનાં? પણ સાહેબના આદેશ સામે શું થાય? વળી સાહેબ કહે છે કે તમે ભણશો તો દર મહિને રૂપિયા ત્રણ હજાર વધારાના અને એસએસસીમાં પાસ થયા તો પગારમાં રૂપિયા પાંચ હજારનો વધારો, બેઉ થશે. એમ, આ કર્મચારીઓ શરૂ કરે છે અભ્યાસ. 

એમા સામેલ છે નિવૃત્તિ આરે પહોંચી રહેલો સખારામ મંચેકર (ભરત જાધવ), હોશિયાર અને ઢીંગલી જેવી દીકરીનો બાપ મારુતિ કદમ (સિદ્ધાર્થ જાધવ), ચંચળ સ્વભાવની જયશ્રી (પ્રાજક્તા હનમઘર), પતિપીડિત અપ્સરા (કિરણ ખોજે) સહિતનાં કર્મચારીઓ. એમને ભણાવવાનું કામ કરવાનું છે નીલેશ માળી (ઓમ ભુતકર) નામના શિક્ષકે. નીલેશ મહાપાલિકાની સ્કૂલનો શિક્ષક છે. એની સ્કૂલ બંધ થવાને આરે છે છતાં, પોતાના વ્યવસાયને બેહદ ચાહતો આ શિક્ષક નવા વિદ્યાર્થીઓ મેળવીને રાજે છે. 

નવોદિત દિગ્દર્શકની ફિલ્મને રજનીકાંત જેવા સ્ટારની અપાર પ્રશંસા મળે એ નાનીવાત નથી. રોકાણ કરતાં અનેકગણી આવક ફિલ્મ રળે એ નાની વાત નથી. એટલે જ આ ફિલ્મ મહત્ત્વની છે

તામિલ ફિલ્મ ઉદ્યોગમાં આ વરસે એક નવાસવા ડિરેક્ટરે જાદુ કર્યો છે. એનું નામ અબિશાન જીવિંત. મૂળ એ તિરુચિપાલ્લીનો. ફિલ્મ ઉદ્યોગ સાથે એને કોઈ સંબંધ હમણાં સુધી નહોતો. વિઝ્યુઅલ ક્મ્યુનિકેશનમાં એણે ચેન્નાઈની લોયોલા કોલોજથી બીએસસી કર્યું. પછી પોતાની યુટ્યુબ ચેનલ લૉન્ચ કરી. એમાં એ શોર્ટ ફિલ્મ મૂકે. એમાંની એક હતી ‘ડોપ’ અને પછી આવી ‘નોદિગલ પિરાકથા.’ પછી એણે એક કમર્શિયલ ફિલ્મ બનાવવાનો પ્રયાસ કર્યો જેના પર કોવિડે પાણી ફેરવી દીધું. હતોત્સાહ થયા વિના આબિશાને નવા વિષય પર કામ શરૂ કર્યું. એ માટે એને આંશિક પ્રેરણા કમલ હસનની ‘તેનાલી’ ફિલ્મ પરથી મળી. એના પરથી એણે લખી ‘ટુરિસ્ટ ફેમિલી’ નામની ફિલ્મ. પછી શું થયું?

આ વરસે તામિલ ફિલ્મોમાં જેની સૌથી વધુ ટિકિટ વેચાઈ એવી ફિલ્મોની યાદીમાં આ ફિલ્મ ચોથા નંબરે પહોંચી ગઈ. માહિતી પ્રમાણે રૂ. 16 કરોડમાં બનેલી આ ફિલ્મે ભારતમાં રૂ. 58 કરોડનો વેપાર કર્યો. વિદેશમાં એ આ આંકડાને પણ આંટીને રૂ. 84 કરોડ કમાઈ. મુદ્દે, નિર્માણના ખર્ચ કરતાં ઓલમોસ્ટ નવસોગણો વેપાર. એમાં ઉમેરી દો ફિલ્મની અન્ય આવક. ઓટીટી, સેટેલાઇટ, ટેરેસ્ટ્રિયલ (એટલે દૂરદર્શન)થી થનારી આવક વગેરે. આબિશાનને કહો જેકપોટ લાગ્યો છે અને દર્શકોને પણ. કારણ આ દિગ્દર્શકના રૂપમાં એમને મળ્યો એક દમદાર સર્જક અને એની ફિલ્મના રૂપમાં મળ્યું મસ્ત મનોરંજન.

આપણી ગઈકાલની આદતોમાં કંઈક ખાસ હતું. આપણે લોકોને મળતા હતા. ખાસ્સી ચર્ચાઓ કરતા હતા. માત્ર સ્ક્રીનમાં નહીં, એકમેકમાં ખોવાઈ જતા હતા. બધું પાછું આવી શકે ખરું?

ઓવર ધ ટોપ ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ શું આવ્યાં કે કોણ જાણે કેટલી બાબતો ઘેરઘેર બદલાઈ ગઈ છે. સૌથી મોટું પરિવર્તન આવ્યું પારિવારિક વાતાવરણમાં, પરિવારજનોના એકમેક સાથેના સંવાદમાં. ટેલિવિઝને ઉપાડો લીધો ત્યારે પણ આવી સ્થિતિ નહોતી. ઇન ફેક્ટ, ટીવીનું, 1980ના દાયકાની શરૂઆતનું રાઉન્ડ પરિવારોને જોડનારું રાઉન્ડ હતું. રોજેરોજ નવ વાગ્યે અમુકતમુક સિરિયલ જોવા, રવિવારે થોકબંધ સિરિયલ્સ જોવા, ફિલ્મો જોવા, ફિલ્મી ગીતો (છાયાગીત, ચિત્રહાર) માણવા ઘરના સૌ સભ્યો એકસાથે ટીવી સામે ચોંટી જતા. ટીવી ક્યારેય પર્સનલ એન્ટરટેઇનમેન્ટ ગેજેટ નહોતું. છેક હમણાં સુધી કે જ્યાં સુધી ઓટીટી આવ્યું નહોતું. જરા ઊંડા પહોંચીએ.

એક સમયે વૈભવ ગણાતી નેટફ્લિક્સ, પ્રાઇમ વિડિયો, ડિઝની+ હોટસ્ટાર અને જિયો સિનેમા (હવે આ છેલ્લી બે એક થઈ ગઈ છે) જેવી ઓટીટી સેવાઓ સૌની જરૂરિયાત બની છે. પારિવારિક તો ઠીક, અંગત ધોરણે જરૂરિયાત બની છે. જેને જ્યારે જે જોવું હોય એ જોવાની સગવડ આ પ્લેટફોર્મ્સે કરી આપી છે. પરંપરાગત ટેલિવિઝન અને સિનેમા કરતાં આ આખી વાત જુદી છે. ડિજિટલ સ્ટ્રીમિંગે દર્શકોની આદતો બદલી નાખી છે. ભારત અને વિશ્વભરમાં પરિવારિક વાતાવરણને એની અવળી અસર પડી છે.