Sanjay V Shah - Author, Journalist
  • Home
  • Articles
    • Rankaar
    • Entertainment
    • Travel
    • Literature
    • Other
  • About
  • Contact
Home
Articles
    Rankaar
    Entertainment
    Travel
    Literature
    Other
About
Contact
Sanjay V Shah - Author, Journalist
  • Home
  • Articles
    • Rankaar
    • Entertainment
    • Travel
    • Literature
    • Other
  • About
  • Contact
Lifestyle

निकोल टेस्ला – एक परिचय

January 20, 2023 by egujarati No Comments

इलेक्ट्रिक या विद्युत शक्ति में एसी और डीसी दो पर्याय प्रमुख है। शायद आप नहीं जानते होंगे कि एसी यानी ऑल्टरनेट करंट का आविष्कार निकोल टेस्ला ने किया था।

गांधीजी एक अच्छे इनसान थे और मानव-कल्याण के लिए एक आशीर्वाद थे। उनकी विद्युत उत्पादन और वितरण के क्षेत्र में एसी प्रणाली की खोज ने लेजर, एक्स-रे, रडार, वायरलेस कम्युनिकेशन (संचार), रोबोटिक टेक्नोलोजी (प्रौद्योगिकी) इत्यादि के विकास को जन्म दिया। उनका उद्देश्य कभी भी अपने आविष्कारों से लाभ उठाना नहीं था। उन्होंने पर्यावरण की भी काफी परवाह की जिसका ऊर्जा के क्षेत्र में टिकाऊ समाधानों को प्राप्त करने के लिए उन्होंने की मेहनत से पता चलता है।

10 जुलाई 1856 को ऑस्ट्रियाई साम्राज्य (वर्तमान क्रोएशिया) के स्माइलन गांव में निकोल टेस्ला का जन्म हुआ था। उनके पिता मिलुतिन टेस्ला एक पुरोहित थे। टेस्ला के नाना भी पुजारी थे और वे शिल्प उपकरण तथा यांत्रिक उपकरणों के कारीगर होने के साथ-साथ सर्बियाई महाकाव्य की कविताओं के गायक भी थे। टेस्ला ने अपनी विलक्षण स्मृति और रचनात्मक क्षमताओं का श्रेय अपने नाना को दिया था।

टेस्ला ने 1870 के दशक में इंजीनियरिंग और भौतिकी की उच्च शिक्षा प्राप्त की। उन्होंने 1880 के दशक में टेलीफोनी और कॉन्टिनेंटल एडीसन में काम किया। नए विद्युत ऊर्जा उद्योग के क्षेत्र में उन्होंने व्यावहारिक अनुभव प्राप्त किया। वे 1884 में अमेरिका चले गए और वहाँ की नागरिकता प्राप्त कर ली। वहाँ उन्होंने न्यूयॉर्क शहर में एडीसन मशीन वर्क्स में थोड़े समय के लिए काम किया। फिर साझेदारों की मदद से अपने विचारों को मूर्त रूप देने तथा इलेक्ट्रिकल और मैकेनिकल उपकरणों की एक शृंखला विकसित करने के लिए कई प्रयोगशालाओं और कंपनियों की स्थापना की। 1888 में वेस्टिंगहाउस इलेक्ट्रिक द्वारा लाइसेंस प्राप्त करके, उनके अल्टरनेट करेंट (एसी) इंडक्शन मोटर और उससे जुड़े पॉलीफेस एसी पेटेंट से उन्होंने काफी धन कमाया। पॉलीफेस सिस्टम ही फिर उनकी कंपनी की प्रमुख आय का आधार बन गया।

पेटेंट और बाजार में आविष्कार विकसित करने का प्रयास करते हुए टेस्ला ने मैकेनिकल ऑसीलेटर/जेनरेटर, इलेक्ट्रिकल डिस्चार्ज ट्यूब और प्रारंभिक एक्स-रे इमेजिंग के क्षेत्र में कई प्रयोग किए। उन्होंने एक वायरलेस नियंत्रित नाव भी बनाया, जो पहले कभी नहीं प्रदर्शित हुआ था। टेस्ला अपनी युवावस्था में ही एक आविष्कारक के रूप में अच्छी तरह से स्थापित हो चुके थे। सार्वजनिक व्याख्यानों में भी उनकी बातों को ध्यान से सुना जाता था।

अल्टरनेटिंग करेंट उत्पन्नए करने के बेहतर तरीके प्राप्त करने की कोशिश करते हुए टेस्ला ने एक स्टीम संचालित विद्युत जनरेटर विकसित किया। इसे उन्होंने 1893 में पेटेंट कराया। उसी वर्ष शिकागो वर्ल्ड के कोलंबियाई प्रदर्शनी में उसे प्रदर्शित भी किया। 

1898 में टेस्ला ने एक नाव का प्रदर्शन किया जिसमें कोहेरर पर आधारित एक रेडियो नियंत्रण का उपयोग किया गया था – जिसे उन्होंने मैडिसन स्क्वायर गार्डन में एक विद्युत प्रदर्शनी के दौरान टेलॉटोमैटन कहा था। प्रथम विश्व युद्ध तक और बाद में, जब तक कि कई देशों ने अपने सैन्य कार्यक्रमों में इसका इस्तेमाल नहीं किया, तब तक यह दूरस्थ रेडियो नियंत्रण एक नवीन तकनीक बना रहा।

अपने 50वें जन्मदिन पर 1906 में, टेस्ला ने 200 हॉर्स पावर (150 किलोवाट) और 16,000 आरपीएम वाले ब्लेडलेस टरबाइन प्रदर्शित किया। न्यूयॉर्क में वाटरसाइड पावर स्टेशन पर 1910-1911 के दौरान, उनके कई त्रुटिहीन टरबाइन इंजनों का परीक्षण 100-5,000 हॉर्स पावर पर किया गया था।

टेस्ला हर दिन सुबह नौ बजे से शाम छह  बजे तक काम करते थे। अभ्यास के लिए, टेस्ला प्रति दिन 13 से 16 किलोमीटर चला करते थे। वे रोजाना रात को अपने पैर की उंगलियों को एक सौ बार घुमाया करते थे और कहते थे कि यह कार्य उनके मस्तिष्क की कोशिकाओं को उत्तेजित करता है। टेस्ला का मानना था कि सभी मौलिक कानूनों को एक किया जा सकता है।

टेस्ला अपने जीवन के अंतिम दिनों में शाकाहारी बन गए थेय़ फिर वे केवल दूध, रोटी, शहद तथा सब्जी के रस पर रहा करते थे। टेस्ला ने अनगिनत किताबें पढ़ीं। उनमें से कई किताबें उन्हें पूरी तरह याद थीं। कहा जाता है कि उनकी मेमोरी फोटोग्राफिक थी। साथ ही, वह एक बहुभाषी भी थे और आठ भाषाओं को बोल सकते थे—सर्बो-क्रोएशियाई, चेक, अंग्रेजी, फ्रेंच, जर्मन, हंगेरियन, इतालवी और लैटिन। सात जनवरी 1943 को 86 वर्ष की आयु में टेस्ला न्यू यॉर्कर होटल के कक्ष संख्या 3327 में उन्होंने अंतिम सांस ली।

मांगरोल मल्टीमीडिया ऐसे कर्मपुरुष को सदा स्मरण करता रहेगा।

Share:
Reading time: 1 min
Lifestyle

This Is A Gallery Post

April 19, 2013 by egujarati No Comments

Lorem ipsum dolor sit amet, consecteter adipiscing elit , sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci. tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.

Tation apeirian singulis ne vel, sed vocibus cotidieque an. Eu postulant efficiantur usu, at pro appetere qualisque euripidis. Duo sint tritani labores eu, ad zzril omittam vim, an mel harum. Melius labores. Civibus scriptorem has an. Nam no sint scaevola. Viris adipiscing vituperatoribus vix eu.

Tation apeirian singulis ne vel, sed vocibus cotidieque an. Eu postulant efficiantur usu, at pro appetere qualisque euripidis. Duo sint tritani labores eu, ad zzril omittam vim, an mel harum. Melius labores. Civibus scriptorem has an. Nam no sint scaevola. Viris adipiscing vituperatoribus vix eu.

Continue reading
Share:
Reading time: 1 min
Lifestyle

This Is A Video Post

March 13, 2013 by egujarati No Comments

Lorem ipsum dolor sit amet, conseterer ad elit sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci. tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.

Lorem ipsum dolor sit amet, consecteter ad elit sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut wisi enim ad minim veniam, quis nostrud exerci. tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat.

Continue reading
Share:
Reading time: 2 min
Decoration, Editor's choice, Lifestyle

Important Details In Decoration

December 4, 2012 by egujarati No Comments

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsanet iusto odio dignissim qui blandit praesent. Nam liber tempor cum soluta nobis eleifend option congue nihil imperdiet doming id quod mazim placerat facer possim assum.

Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Nam liber tempor cum soluta nobis eleifend option congue nihil imperdiet doming id quod mazim placerat facer possim assum. Typi non habent claritatem insitam; est usus legentis in iis qui facit.

Continue reading
Share:
Reading time: 3 min
Editor's choice, Interior design, Lifestyle

Clever Kitchen Storage

March 5, 2012 by egujarati No Comments

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit, sed diam nonummy nibh euismod tincidunt ut laoreet dolore magna aliquam erat volutpat. Ut veniam, quis nostrud exerci tation ullamcorper suscipit lobortis nisl ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsanet iusto odio dignissim qui blandit praesent. Nam liber tempor cum soluta nobis eleifend option congue nihil imperdiet doming id quod mazim placerat facer possim assum.

Duis autem vel eum iriure dolor in hendrerit in vulputate velit esse molestie consequat, vel illum dolore eu feugiat nulla facilisis at vero eros et accumsan et iusto odio dignissim qui blandit praesent luptatum zzril delenit augue duis dolore te feugait nulla facilisi. Nam liber tempor cum soluta nobis eleifend option congue nihil imperdiet doming id quod mazim placerat facer possim assum. Typi non habent claritatem insitam; est usus legentis in iis qui facit.

Continue reading
Share:
Reading time: 3 min
Page 1 of 212»

About Me

image Hello. I am Sanjay V. Shah. I live in Mumbai, India. I am a journalist and an author since 1995. I have been associated with leading Gujarati and English publications since the very beginning of my career. Here, I will share my articles with you on varied subjects. Read, enjoy, and do leave your feedback. Thanks!

Socialize with me

Popular Posts

નાથદ્વારા બદલાઈ રહ્યું છે

November 20, 2022
વેલકમ 2023 આ વર્ષે ઓટીટી પર શું જોશો?

વેલકમ 2023 આ વર્ષે ઓટીટી પર શું જોશો?

January 6, 2023

Enjoying Coffee At Home

February 14, 2012

Categories

  • Decoration
  • Editor's choice
  • Entertainment
  • Front Page Slideshow
  • Interior design
  • Lifestyle
  • Travel
  • Uncategorized

Search

Recent Posts

ક્લાસિક ફિલ્મો ઓનલાઇન માણો

March 17, 2023
રમત જામી રમતગમતની

રમત જામી રમતગમતની

March 10, 2023
This error message is only visible to WordPress admins

Error: No feed found.

Please go to the Instagram Feed settings page to create a feed.

© 2022 copyright Sanjay V Shah // All rights reserved
Designed by Mangrol Multimedia Ltd.