ડબિંગ અને ઓટીટીએ ભેગાં મળીને કેટલીયે ભાષાની ફિલ્મો અને શોઝ સૌને જોવા માટે આસાન કરી દીધાં છે. તેલુગુ અને તામિલ ભાષાની બે એવી ફિલ્મોની આજે વાત કરીએ જે રિયલ એન્ટરટેઇનર છે

 અમુક મજાની ફિલ્મોનું સર્જન અણધારી અને અનપેક્ષિત રીતે થતું હોય છે. એવી એક ફિલ્મ ‘સિનેમા બાન્દી’ છે. આ તેલુગુ ફિલ્મ 2021માં નેટફ્લિક્સ પર આવી હતી. દર્શકોએ એને ભરપૂર માણી હતી. પ્રવીણને એ ફિલ્મ માટે એ વરસના સૌથી આશાસ્પદ નવોદિત ડિરેક્ટર તરીકે માન-અકરામ પણ મળ્યા હતા. ‘સિનેમા બાન્દી’ની વાર્તા  મજાની છે. પડદે પણ એ ખાસ્સી રોચક છે. ફિલ્મની વાત કરતા પહેલાં એ કેવી રીતે બની એ વિશે વાત કરવા જેવી છે.

સિનેમા બાઝાર નામની એક નિયમિત ઇવેન્ટ ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં થાય છે. એમાં ફિલ્મ બનાવવા આતુર લેખકો, ડિરેક્ટર્સ વગેરે પોતપોતાના આઇડિયાઝ લઈને જતા હોય છે. ઇન્ડસ્ટ્રીના પ્રસ્થાપિત મેકર્સ, પ્રોડ્યુસર્સ વગેરે પણ સિનેમા બાઝારમાં જોડાતા હોય છે. નવોદિતો અને અનુભવીઓ વચ્ચેના આ મિલનથી ઘણીવાર એવી ફિલ્મો આકાર લેતી હોય છે જે અન્યથા કદાચ ના બની હોત.

સિનેમા બાઝારની આવી જ એક ઇવેન્ટમાં પ્રવીણ કેન્દ્રાગુલા નામના આશાસ્પદ ડિરેક્ટર અને વસંત મરીનગન્તી નામના લેખક એકવાર ગયા હતા. ત્યાં એમનો ભેટો રાજ અને ડીકે સાથે થયો. ‘ફેમિલી મેન’ વેબ સિરીઝ સહિત વિવિધ સફળ ફિલ્મોના આ મેકર્સ સમક્ષ પ્રવીણ અને વસંતે એક ફિલ્મનો આઇડિયા રજૂ કર્યો. વાત સિમ્પલ હતી. નાનકડા કોઈ ગામમાં એક જણ રિક્શામાં એનો કેમેરા ભૂલી જાય છે. રિક્શાચાલકને કેમેરા મળે છે અને એના મિત્ર સાથે મળીને એ નક્કી કરે છે ફિલ્મ બનાવવાનું. કોન્સેપ્ટ જાણ્યા પછી રાજ અને ડીકેએ પ્રવીણ-વસંતને કહ્યું, “સરસ. સ્ક્રિપ્ટ લખો એ પછી જોઈએ.” સ્ક્રિપ્ટ લખવામાં આવી. રાજ અને ડીકેને એ ગમી ગઈ. એમણે પ્રવીણને કહ્યું, “હવે ફિલ્મ બનાવો.” પ્રવીણે ફિલ્મ શૂટ કરી. જીવનમાં એ પહેલીવાર ફિલ્મ બનાવી રહ્યા હતા. એમણે નાનકડા ગામમાં શૂટિંગ કરતા અમુક સ્થાનિકોને એમાં કલાકાર-કસબી તરીકે તક આપી. શૂટ થયા પછી ફિલ્મ રાજ-ડીકેને દેખાડવામાં આવી ત્યારે એક મોટી મુશ્કેલી એની લંબાઈની હતી. ફિલ્મ હતી ચાર કલાકની. આજના જમાનામાં કોણ ચાર કલાકની ફિલ્મ જોવાના? એને કાપીકાપીને છેવટે નેવુ મિનિટની ફિલ્મ ફાઇનલ કરવામાં આવી. એ પહોંચી દર્શકો સુધી.

છેલ્લાં ત્રણ વરસમાં કેટલી ફિલ્મો સીધી ઓટીટી પર આવી હશે? આવી ફિલ્મોની સંખ્યા ખાસ્સી છે. એમાંની અનેક એકદમ વાહિયાત હોવા છતાં એમને જોનારાની સંખ્યા લાખો-કરોડોમાં છે. એવા લોકોમાં સામેલ થવાથી બચવું બેહદ અગત્યનું છે

‘સરદાર કા ગ્રાન્ડસન’, ‘કઠહલ’, ‘રૂહી’, ‘વર્જિન ભાનુપ્રિયા’, ‘દુર્ગામતી’, ‘ખાલીપીલી’, ‘સેલ્ફી’, ‘ગેસલાઇટ’, ‘મિસીસ અંડરકવર’, ‘મુંબઈકર’, ‘બ્લડી ડેડી’, ‘ટિકુ વેડ્સ શેરૂ’ અને હા, ‘તરલા’.

શક્ય છે આમાંનાં અમુક નામથી તમારા મનમાં કોઈ ઘંટડી વાગી હશે. શક્ય છેે આ નામોમાં જો બીજાં એક-બે ડઝન નામ ઉમેરવમાં આવે તો ઘંટડી વાગવાની માત્રા હમણાં હશે એના કરતાં ખાસ્સી ઓછી થઈ જશે. એ પણ શક્ય છે કે કોઈક બડભાગી એવા પણ હશે જેમની સાવ એટલે સાવ ઘંટડી વાગી ના હોય અને માથું ખંજવાળતા તેઓ પૂછવા માગતા હશેઃ અરે શું છે આ બધાં નામ?

આ બધાં નામ એવી ફિલ્મોનાં છે જે ક્યારેય મોટા પડદે પહોંચી નથી. આ ફિલ્મો સીધી ઊતરી આવી છે આપણા ડ્રોઇંગ રૂમમાં. આપણા મોબાઇલ પર અને સ્માર્ટ ટીવી પર. ફિલ્મ આમ તો મોટા પડદા માટે જ બને એવું કાયમનું ચલણ રહ્યું છે. 2020થી એ ચલણ બદલાયું. ફિલ્મોનું ડિ-બિગ સ્ક્રીનફાઇઝેશન થયું અને એવી પણ ફિલ્મો બનવા માંડી જે સીધી ઓટીટી પર આવે. ઘણી એવી પણ ખરી જેમને મોટા પડદા માટે બનાવવાની શરૂઆત થઈ પણ છેવટે એમનું પડીકું વીંટીને સીધ્ધો ઘા કરવામાં આવ્યો ઓટીટી તરફ, “લેતા જાવ.”

સીધી ઓટીટી પર આવેલી અમુક ફિલ્મો ખરેખર સારી છે પણ, સરેરાશ જુઓ તો ડાયરેક્ટ ટુ ઓટીટી ફિલ્મોની ગુણવત્તા નબળી રહી છે. એટલે જ વિચાર આવે કે આ ઇન્ડસ્ટ્રીવાળા ભેગા થઈને ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સને નબળી ફિલ્મોનું ડમ્પિંગ ગ્રાઉન્ડ બનાવવાની તજવીજમાં તો નથીને? હદ એ છે કે આમાંની ઘણી ફિલ્મો એ માંધાતાઓની છે જેમના નામ અને કામ પર મુસ્તાકી સાથે ભરોસો કરનારા, એમની ફિલ્મ આવતાવેંત જોવા માટે ઘાંઘા થઈ જનારા લોકોની કમી નથી. એટલે વળી એવો પણ વિચાર આવે કે આ આવડા સમજદાર, અનુભવી, ક્રિએટિવ અને પોતાની ઇમેજ વિશે સતર્ક લોકો પણ કેમ આવું રાયતું ફેલાવી બેસતા હશે?

આ રાયતું ફેલાવા પાછળ કારણો છે. અમુક એવાં જે બોલિવુડિયા દૂષણથી ઓટીટી સુધી પહોંચ્યાં છે. દાખલા તરીકે સેટ-અપ બનાવીને, ચાંદ-તારા દેખાડીને ફટાફટ કંઈક બનાવી નાખવાનું અને એમ કરતા પૈસા લગાડનાર અને દર્શક બેઉને બનાવી નાખવાના. આને સરળ શબ્દોમાં સમજીએ. ફિલ્મી દુનિયામાં એકમેક સાથે પ્રગાઢ સંબંધ ધરાવનારા અને એમાં ફાઇનાન્સર તરીકે નાણાં રોકીને કમાઈ લેવાની જેમને તાલાવેલી હોય એવા, બેઉ પ્રકારના લોકો છે. જે પૈસા લગાડવા ઘાંઘા હોય તેઓ ગ્લેમરની દુનિયાની ઝાકઝમાળથી અંજાયેલા હોય. આવા લોકો નાણાંની કોથળી છુટ્ટી મૂકે કે એમને એકાદ ફિલ્મ પકડાવી દેનારા ઘણા ઊભા થઈ જાય. આવા લોકો માટે ફટાફટ બધું ઊભું કરી નાખવામાં આવે, ફિલ્મ બનાવી નાખવામાં આવે અને પધરાવી દેવામાં આવે. આવું કરવામાં ફિલ્મ સાથે સંકળાયેલા કલાકાર-કસબીઓ બધા કમાણી કરે પણ મરો થાય ફાઇનાન્સરનો. મોટા પડદા માટે પણ આ ચાલાકી અજમાવતા અસંખ્ય ફિલ્મો બનતી રહી છે અને બનતી રહેવાની છે. એ ચાલાકી ઓટીટી પર આવી ચૂકી છે.

રિમોટ હાથમાં લીધા પછી મનમાં થાય કે ઝટપટ અને ઓછા સમયમાં કંઈક જોવું છે પણ શું… તો ચિંતા નથી. ઘણું એવું છે જે કલાકો નથી માગતું, જે ટૂંકું ને ટચ છે અને માણવા જેવું પણ છે. એમાં પસંદગીનો વ્યાપ પણ વિશાળ છે અને પસંદગીઓ ઘણીવાર રિફ્રેશિંગ પણ છે

બુદ્ધિ બહેર મારી જાય એ હદે ડિજિટલ દુનિયામાં સેક્સનું આક્રમણ જામ્યું છે. સપરિવાર શિષ્ટ, સામાજિક જોવા બેસો ત્યારે પણ અચાનક કંઈક અભદ્ર માથે ઝીંકાઈ જઈ શકે છે. તમે જોતા હોવ એ શો સાફશુથરો હોય પણ બ્રેકમાં એડ કે કોઈક ટ્રેલરમાં સેક્સનો ઓવરડોઝ હોય એવું બની શકે છે. આ સિચ્યુએશનમાં સૌએ પોતપોતાની રીતે પોતાના સંસ્કારનું રક્ષણ કરવું એ એકમાત્ર ઉપાય છે.

વરસો પહેલાં, મીન્સ 2010માં એક ફિલ્મ આવી હતી, ‘લવ સેક્સ ઔર ધોખા.’ નિર્માણ કર્યું હતું એકતા કપૂર આણિ મંડળીએ. એકતાની કંપની ઑલ્ટ એન્ટરટેઇનમેન્ટ અને બાલાજી મોશન પિક્ચર્સની એ ફિલ્મમાં ત્યારનાં નવોદિત અને આજનાં સ્ટાર્સ રાજકુમાર રાવ અને નુસરત ભરુચા સહિતનાં કલાકારો હતાં.  આશરે બે કરોડની એ ફિલ્મે બોક્સ ઓફિસ પર એના કરતાં પાંચગણો વેપાર કર્યો હતો. એનાથી અગત્યની બાબત એ હતી કે આ સેક્સપ્રચુર, નવી પેઢી જે સમજે એ તૌર-તરીકાથી છલોછલ ફિલ્મોની આખી એક દુનિયા સર્જવાનો માર્ગ મોકળો કરી આપ્યો.

2023માં આવો. ઓટીટી અત્રતત્રસર્વત્ર છે. અનેક એપ્સ છે. જોઈ જોઈને થાકી જવાય એટલી ફિલ્મો, વેબ સિરીઝ વત્તા ડોક્યુમેન્ટરીઝ, શોર્ટ ફિલ્મ્સ, ટૂંકા ને ટચ વિડિયો છે. સેક્સ એમાં એટલી પ્રબળતાથી પીરસવામાં આવી રહ્યું છે કે ના પુછો વાત. થોડા દિવસ પહેલાંની વાત. ઉલ્લુ નામની એપ પર એકએકથી ચડિયાતા, કહો કે સભ્ય દર્શકનું માથું શરમથી ઝુકાવી દે એવા, શોઝ વગેરેની ભરમાર છે. ડિજિટલ પબ્લિશર કોન્ટેન્ટ ગ્રિવન્સીસ કાઉન્સિલ નામની ઓટીટીની એક સેલ્ફ રેગ્યુલેટરી સંસ્થા છે. એના પ્રમુખ તરીકે સર્વોચ્ચ ન્યાયાલયના એક જસ્ટિસ છે. એમણે ઉલ્લુને આદેશ આપ્યો કે એ તમામ શોઝ ઉતારો જેમાં સેક્સની માત્રા અનહદ છે. કોઈક ઓટીટી પ્લેટફોર્મને આ પ્રકારનો આદેશ અપાયાનો આ દેશનો પ્રથમ કિસ્સો છે.

એકતા કપૂરની પણ આ બદી ફેલાવવામાં તગડી ભૂમિકા છે. 2010માં લવ સેક્સ… બનાવ્યા પછી એમણે 2011માં દર્શકોને રાગિણી એમએમએસ ફિલ્મથી ગલગલિયાં કરાવ્યાં. સાચું કહો તો એકતા એવી દીર્ઘદર્ષ્ટાં છે જેમણે ઓટીટીના ઉજળા ભવિષ્યને ઇન્ડસ્ટ્રીના અન્ય માંધાતાઓ કરતાં ક્યાંય પહેલાં જાણી લીધું હતું. એમની કંપની ઑલ્ટ બાલાજી એ સમયે અસ્તિત્વમાં આવી ચૂકી હતી જ્યારે આજના ઓટીટીમય યુગની કોઈએ કલ્પના સુધ્ધાં કરી નહોતી. ટેલિવિઝન પર સાસ-બહુ કલ્ચરને સોળે કળાએ ખીલવનારાં આ નિર્માત્રીએ ડિજિટલ દુનિયામાં પારિવારિક પાવરને એક કોરાણે મૂકીને યુવાલક્ષી અને સેક્સ છલોછલ સર્જનો કરવામાં ઘણાંને પાછળ મૂકી દીધા એમ કહેવામાં અતિશયોક્તિ નથી.