ઘણી ફિલ્મોમાં એક કિસ્સો કે વિચાર કેન્દ્રસ્થાને હોય અને એની આસપાસ જ વાર્તાનું ઘડતર થાય છે. આવી અનેક ફિલ્મો આવી છે અને આવશે પણ. હાલમાં ઓટીટી પર આ પ્રકારની બે ફિલ્મો આવી છે

ફિલ્મ અને ચ્યુઇંગ ગમ ક્યારેક સરખાં હોય છે. વાત નાની હોય અને એના પરથી સવિસ્તર કથા પડદા પર સાકાર થતી હોય છે. મેકિંગ કમાલ હોય, લખાણ જકડી રાખનારું હોય અને કલાકારોનો અભિનય ઉત્કૃષ્ટ હોય ત્યારે આવી ફિલ્મ હૈયે જડાઈ જાય છે.

હાલમાં બે ફિલ્મો કંઈક આવી રીતે આકાર પામી છે. એક સીધી ઓટીટી પર આવી છે તો બીજી, મોટા પડદે સફળતાના ઝંડા લહેરાવીને. એક હિન્દી તો બીજી મલયાલમ છે પણ હિન્દીમાં એની ડબ્ડ વર્ઝન જોઈ શકાય છે. વાત કરીએ રાજપાલ યાદવ અભિનિત ‘કામ ચાલુ હૈ’ અને ઘણા કલાકારો ધરાવતી ‘મંજુમેલ બોયઝ’ની.

ઝીફાઇવ પર સ્ટ્રીમ થઈ રહેલી ‘કામ ચાલુ હૈ’ વાસ્તવિક ઘટના અને એની સાથે સંકળાયેલા માણસ નામે મનોજ પાટીલની વાત છે. રાજપાલ બન્યો છે મનોજ. ડિરેક્ટર પલાશ મુછાલ છે, જે બેસિકલી સંગીતકાર છે. એની બહેન પલક મુછાલ પણ જાણીતી ગાયિકા-ગીતકાર છે. ‘કામ ચાલુ હે’ પહેલાં પલાશ-રાજપાલની જોડી 2022માં ‘અર્ધ’ નામની ફિલ્મ આપી ચૂકી છે.

કથા એવી છે કે મનોજ મહારાષ્ટ્રના સાંગલીનો વતની છે. પત્ની રાધા (જિયા માણેક) અને આંખોના તારા જેવી દીકરી ગર્વિતા ઉર્ફે ગુડિયા (કુરંગી નાગરાજ) સાથે એનું મધ્યમવર્ગીય જીવન સુખે વહી રહ્યું છે. દીકરી ઉત્તમ ક્રિકેટ રમે છે. મનોજ એને જિલ્લા અને છેવટે દેશ માટે રમતી જોવા આતુર છે. એ માટે શાળાકીય અભ્યાસ સાથે એ ગુડિયાને ક્રિકેટનું કોચિંગ અપાવી રહ્યો છે. એકવાર બાપ-દીકરી મનોજની વારંવાર ખોટકાતી બાઇક પર ઘર આવી રહ્યાં છે. આપણે ત્યાં અત્રતત્રસર્વત્ર હોય એવો એક ખાડો રસ્તામાં આવે છે અકસ્માત થાય છે. એમાં ગુડિયાનું અવસાન થાય છે. મનોજ-રાધાનું જીવન રસાતળ થઈ જાય છે. મનોજ ગાંડા જેવો થઈ જાય છે. એ ઠરાવે છે એ રસ્તા પર ખાડો જેના કારણે થયો એ વ્યક્તિને સજા અપાવવી. એવું થતું તો નથી પણ મનોજનું જીવન સમર્પિત થઈ જાય છે રસ્તાના ખાડા પૂરી દેવાના અભિયાનને. આજ સુધી મનોજ પાટીલ આ કાર્ય નિરંતર કરી રહ્યો છે.

એકસરખી રીતે સર્જક કશુંક પીરસે ત્યારે વાર્તા બદલાવા છતાં અસરકારકતા ઘટે છે. એવું કરણ જોહર કરે કે ભણસાલી, એ ખટકે જ. ગંજાવર ખર્ચ પછી પણ ‘હીરામંડી’ જો ગળચટ્ટી નથી લાગતી તો એની પાછળ વાજબી કારણો છે

આલ્બર્ટ આઇન્સ્ટાઇને કહ્યું હતું કે એવો એક દિવસ આવશે જ્યારે ટેક્નોલોજી માનવતાને વળોટીને આગળ નીકળી જશે અને, દુનિયામાં માત્ર મૂર્ખોની પેઢી હશે, એ સમયે ઇન્ટરનેટ, સ્માર્ટફોન્સ, ઓટીટી વગેરે નહોતાં. આજે એ વાત અક્ષરશઃ સાચી પડવા તરફ છે. એવામાં એ સમજવું અનિવાર્ય થઈ ગયું છે કે ઓનલાઇન વિશ્વમાં વિહરવું હોય તો કેટલું, કેવું અને શું કામ

સવાર પડી અને આંખો ચોળતાં સનાનો પથારી પર આમતેમ ફર્યો, “મોબાઇલ ક્યાં?” રોજના અંદાજ પ્રમાણે જોકે ચોક્કસ જગ્યાએ મોબાઇલ નહોતો. પાંચ-સાત સેકન્ડમાં સના ઘાંઘી થઈ ગઈ. “મોબાઇલ, મોબાઇલ, મોબાઇલ…” એનું હૈયું એક ધબકારો ચૂકી ગયું. છેવટે મોબાઇલ હાથ લાગ્યો અને એને હાશ થઈ. બીજી જ પળે એની નજર નોટિફિકેશન્સ પર ફરવા માંડી, “કોના મેસેજ છે? ગઈકાલ રાતની મારી પોસ્ટ્સને કેટલી લાઇક્સ મળી? અને કોમેન્ટ્સ?”

ઉંમરના બાધ વિના, અગત્યતાની ઐસીતૈસી કરતાં, સોમાંથી નેવું જણની સવાર બસ, હવે આ રીતે પડે છે. નથી કોઈને પળવાર પોતાની હસ્તરેખાઓ જોવાની ફુરસદ (જે એક સુંદર શરૂઆત છે સવારની, રાઇટ?) કે નથી કોઈને જાગ્યાની પહેલી ક્ષણ ભગવાનનું નામ લેવાની તમા. જિંદગી ખરેખર ઓનલાઇન જગતની ભયંકર ઓશિયાળી થઈ ગઈ છે. કેટલી હદે ઓશિયાળી, જાણો છો?

દુનિયામાં અત્યારે 6.84 અબજ સ્માર્ટફોન્સ કામ કરી રહ્યા છે. ધરતીના ગોળા પર માણસની વસતિ છે 7.95 અબજ. કહો કે એવા માણસો જ બચ્યા નથી જેમની પાસે મોબાઇલ નથી. દેશ, ભાષા, શિક્ષણ, જરૂર, સમજણ… તમામ બાધને પડતા મૂકીને લોકો સવારથી રાત મોબાઇલમાં રત છે. માણસનું ચાલે તો એવી એપ પણ શોધી કાઢશે હવે, જે એને ઊંઘમાં પણ નોટિફિકેશન આપશે કે જો, તું સૂએ ત્યારે ફલાણાએ તારી પોસ્ટને લાઇક કરી છે. ચોવીસ કલાકમાંથી આઠ કલાક ઊંઘના કાઢી નાખીએ તો બાકીના સોળમાંથી સાતેક કલાક માણસ એક અથવા બીજી સ્ક્રીન સામે ડોળા તાગી રહ્યો છે. અમેરિકન રહે છે સાત કલાક, તો સાઉથ આફ્રિક્ન્સ ઓલમોસ્ટ અગિયાર કલાક. હા, અગિયાર કલાક! એમાં પણ ઝેન ઝેડ એટલે સન 1996થી 2010 વચ્ચે જન્મેલી પેઢી. આ પેઢી દરરોજ નવ કલાક સ્ક્રીન સામે રહે છે.

ભારત અને બાંગલાદેશ વચ્ચે બંગાળી ભાષા સેતુનું કામ કરે છે. આ સેતુએ બેઉ દેશનાં ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સને સંયુક્ત કામ કરવા પ્રેર્યાં છે. એના લીધે માત્ર આ ભાષા નહીં, અન્ય ભાષાના દર્શકોને પણ ભવિષ્યમાં ગુણવત્તાસભર કાર્યક્રમો મળી શકે છે

બાંગલાદેશ અને ભારતને જોડતી બે મજબૂત કડી છે. એક અખંડ ભારતનો સમયકાળ. બીજી, બંગાળી ભાષા. દેશના ભાગલા પાડવા અંગ્રજોની મેલી મથરાવટીને સફળ કરવામાં અખંડ બંગાળનો ઇતિહાસ અગત્યનો હતો. ધર્મના નામે અખંડ ભારતમાં પહેલીવાર બંગાળના કટકા થયા હતા. વરસ 1905નું હતું. મુસ્લિમ બહુમતીવાળો ભાગ ત્યારે પૂર્વ બંગાળ બન્યો હતો. પછીના વરસે ઢાકામાં, ઓલ ઇન્ડિયા મુસ્લિમ લીગનો જન્મ થયો હતો. જોકે, પ્રજાના આક્રોશને લીધે સન 1911માં બંગાળનું ફરી વિલીનિકરણ કરવું પડ્યું હતું. પણ, આઝાદી વખતે બંગાળ દેશના બે કટકા થવા સાથે પૂર્વ બંગાળ, પૂર્વ પાકિસ્તાન બન્યું હતું. આજે એ બાંગલાદેશ છે.

આજે પણ બંગાળ અને બાંગલાદેશ ભાષા, રહેણીકરણી અને સાંસ્કૃતિક દ્રષ્ટિએ સંકળાયેલાં છે. એ અલગ વાત કે આઝાદી વખતે બાંગલાદેશમાં આશરે 28% લોકો હિંદુ હતા. આજે આઠ ટકા પણ હિંદુ નથી. તો પણ, બાંગલાદેશ પાકિસ્તાન જેવો કટ્ટર દેશ નથી ગણાતો. એણે પાછલાં થોડાં વરસોમાં પ્રગતિ સાધી છે. ઓટીટીના મામલે અલગ ખેડાણ કરતાં પોતાની નોંધ લેવડાવી રહ્યું છે. ત્યાં દોઢેક ડઝન ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ છે. એમાંથી બોંગો, ચોકરી, બાયોસ્કોપ, આપણે ત્યાંથી બાંગલાદેશ જનારું હોઈચોઈ, બિન્જ વગેરે મુખ્ય છે. ભારતીય પ્લેટફોર્મ હોઈચોઈ ત્યાં ગયું છે તો એની સામે બાંગલા ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ બંગાળ સર કરવા ભારત આવી રહ્યાં છે. એમાંનું એક ચોકરી છે.

માત્ર ઓટીટી પર સ્ટ્રીમ થવાને બનતી ફિલ્મોની ગુણવત્તા કેમ દિન-પ્રતિદિન નબળી થઈ રહી છે? એક નહીં, બે એવી ફિલ્મોની આજે વાત કરીએ જેમાં મોટાં નામ સંકળાયેલાં હોવા છતાં પરિણામ નિરાશાજનક છે

સારી અને ખરાબ સસ્પેન્સ મર્ડર મિસ્ટ્રી ફિલ્મ વચ્ચે ફરક શો? સારી ફિલ્મમાં મનમાં ઉત્કાંઠા રહે કે મર્ડર કોણે કર્યું હશે? ખરાબ ફિલ્મ જોતાં સતત થાય કે અલા યાર, મર્ડરની વાત જવા દો, પહેલાં એ કહો કે આ ફિલ્મ બનાવી શું કામ?

હોમી અડાજણિયાની મર્ડર મિસ્ટ્રી ‘મર્ડર મુબારક’ બીજા ટાઇપની છે. મનોરંજનના મામલે નેટેનેટ નબળી આ ફિલ્મ નેટફ્લિક્સ પર છે. છે. શું છે એમાં?

પાટનગરમાં પોશ એવી, દિલ્હી રોયલ ક્લબ છે. આઝાદ દેશમાં પણ એ અંગ્રેજિયતના બોજતળે દબાયેલી છે. એમાં થાય છે ક્લબના કર્મચારી લિયો (આશીમ ગુલાટી)નું ખૂન. તપાસ કરવા આવે છે એસીપી ભવાની સિંઘ (પંકજ ત્રિપાઠી). સામે છે શકમંદોઃ બામ્બી (સારા અલી ખાન), આકાશ ઉર્ફે કાશી (વિજય વર્મા), એક્ટ્રેસ શેહનાઝ (કરિશ્મા કપૂર), કોકટેલ પી પી કરતી કોકી (ડિમ્પલ કાપડિયા), સોશિયલાઇટ રોશની (ટિસ્કા ચોપરા), એનો દીકરો યશ (સુશીલ નૈયર), રાજા રણવિજય (સંજય કપૂર), ક્લબનો કર્મચારી ગપ્પી રામ (બ્રિજેન્દ્ર કાલા), ક્લબનો ચેરમેન ભટ્ટી (દેવેન ભોજાણી) વગેરે.

‘મમુ’નાં પાત્રો  ચિત્રવિચિત્ર છે. મોટા ભાગનાં અળવીતરી આદત કે બેકગ્રાઉન્ડ ધરાવે છે. રણવિજય વેઇટર્સને ટિપમાં વીસ રૂપરડીની નોટ પકડાવીને, “બચ્ચોં કી મીઠાઈ કે લિયે…” એવું ગાતો રહે છે. કોકી વિચિત્ર કોકટેલ પીધે રાખે છે. લગભગ બધાં પાત્રો આવાં જ છે. ફિલ્મને મજેદાર બનાવવા પાત્રોને ચોક્કસ આદત, સ્ટાઇલ, વસ્ત્રો, તકિયાકલામ આપવાં નવી વાત નથી. એમાંથી કંઈક નક્કર નીપજે તો સરસ. ‘મમુ’માં એવું થતું નથી. થાય છે તો એટલું કે પાત્રો કાર્ટૂનિશ બને છે. બીજો પ્રોબ્લેમ એ કે શકમંદો ઊભા કરવા અહીં જરૂર કરતાં વધારે પાત્રો છે. એનાથી વાત બનવાને બદલે વણસી છે. આટઆટલાં પાત્રોને જસ્ટિફાઈ કરવામાં દમ તો નીકળે જ. ઓછામાં પૂરું, કથાનો બેકડ્રોપ પાટનગરની સૌથી પોશ ક્લબનો! આવી ક્લબમાં કોઈ કરતાં કોઈ સેન્સિબલ માણસ ના હોય એ કેવું?