એક ડિરેક્ટર બેલડી અને એક પછી એક ઉત્તમ,સફળ વેબ સિરીઝની વણજાર. ફિલ્મી દુનિયામાં ઠીકઠીક નામ કમાયા પછી રાજ અને ડી. કે.એ ઓટીટી વિશ્વમાં એ માપદંડો સર્જ્યા છે જે ઘણાને મીઠી ઈર્ષ્યા કરાવે. એમની લેટેસ્ટ વેબ સિરીઝ ‘ફર્ઝી’એ કમાલની શરૂઆત કરી છે. એમની બીજી અમુક સિરીઝ પણ આવવાને છે. 

2013માં સૈફ અલી ખાનને ચમકાવતી એક ફિલ્મ નામે ‘ગો ગોવા ગોન’ આવી હતી. પોતાના સમયની એ જુદી ફિલ્મ હતી. ઘણાને ગમી અને ઘણાએ એને વખોડી. એક વાત નક્કી હતી કે એ રૂટિન ફિલ્મ નહોતી. એ ફિલ્મ સુધીમાં બે સોફ્ટવેર એન્જિનિયર ટર્ન્ડ ફિલ્મમેકર્સ, રાજ નિદિમોરુ અને ક્રિષ્ના ડી. કે.એ ફિલ્મજગતમાં એક દાયકો જોઈ લીધો હતો. અમેરિકામાં મસ્ત મજાની આવકવાળી નોકરી છોડીને તેઓ મુંબઈ આવ્યા હતા, મિશન સાથે કે ફિલ્મો બનાવવી છે. શરૂઆતમાં એમણે બચતને મુંબઈમાં ટકવાનો આર્થિક ટેકો બનાવીને કામ ચલાવ્યું. ‘ગો ગોવા ગોન’ સુધીમાં એમની બે ફિલ્મો, ‘99’ અને ‘શોર ઇન ધ સિટી’એ એટલું સાબિત કર્યું હતું કે એમનું ફિલ્મ ક્રાફ્ટ કંઈક હટ કે છે. ‘શોર ઇન ધ સિટી’નાં ખાસ્સાં વખાણ થયાં હતાં છતાં, સુપર સફળતાની રાજ અને ડીકેને પ્રતીક્ષા હતી.

હવે 2023માં આવો. બીજો એક દાયકો સૈફની પેલી ફિલ્મને થઈ ગયો છે. રાજ અને ડી. કે આજે સૌથી સફળતમ ડિરેક્ટર્સ તરીકે મોજ કરી રહ્યા છે. બોલિવુડ અને ઓટીટીના તમામ કલાકારોને એમની સાથે કામ કરવું છે. દિગ્ગજ ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ એમને પોતાના કરવા તલસી રહ્યા છે. એ લડાઈમાં હાલપૂરતું નેટફ્લિક્સે જીત મેળવીને ડિરેક્ટર્સ બેલડી સાથે લાંબા ગાળાનો કરાર કરી લીધો છે. એમની લેટેસ્ટ સિરીઝ ‘ફર્ઝી’એ રિલીઝ પહેલાં જે હવા બનાવી એ અસ્થાને નથી રહી. સિરીઝ 10 ફેબ્રુઆરીએ આવી એ સાથે લોકચર્ચાનો વિષય બની અને સફળતાની ટ્રેક પર દોડી રહી છે. ‘મની હાઇસ્ટ’ અને ‘સ્કિવ્ડ ગેમ’ વિદેશી સિરીઝ છતાં આપણે ત્યાં ટૉક ઓફ ધ ટાઉન બની જબ્બર સફળ રહી. એવું જ કંઈક ‘ફર્ઝી’ના મામલે થશે એવા અત્યારે આસાર છે.

રાજ અને ડી. કે. એટલે સફળતા એવી અત્યારે વ્યાખ્યા બની છે એમ કહીએ તો અતિશયોક્તિ નથી. ઓટીટીમાં તેઓ ઓલમોસ્ટ નંબર વન મેકર્સ છે. એમની સફળતાનો પાયો નખાયો મનોજ બાજપાઈને ચમકાવતી 2019ની ‘ધ ફેમિલી મેન’ની સીઝન વનથી. એક અંડરકવર એજન્ટ કે કહો જાસૂસ કઈ રીતે પરિવારથી પોતાના વ્યવસાયની વાસ્તવિકતા છુપાવીને દેશ માટે જિંદગી દાવ પર લગાડીને ફરજ નિભાવે છે એની એમાં વાત હતી. ‘ધ ફેમિલી મેન’ ગુણવત્તા અને પરફોર્મન્સનું પરફેક્ટ કોમ્બિનેશન હતી. ઓરિજિનલ વાર્તા, જે રાજ અને ડી. કે.ની ખાસિયત છે, ધરાવતી સિરીઝ ખાસ્સી જોવાઈ અને લાંબો સમય ટોચ પર રહી. સીઝન ટુ પણ દમદાર હતી. પછી રાજ અને ડી. કે.ની ક્રિએટિવ ક્ષમતા વિશે કોઈને શંકા ના રહી.

શાહિદ કપૂર અને વિજય સેતુપતિ વગેરેને ચમકાવતી ‘ફર્ઝી’ના સર્જન પાછળ રસપ્રદ કિસ્સો છે. એમાં નિષ્ફળ કલાકાર આવકના ધાંધિયા વચ્ચે નકલી ચલણી નોટો છાપવા તરફ વળતો બતાવાયો છે. શરૂઆત જરૂરિયાત માટે કરી એ ધીમેધીમે લોભના વમળમાં અટવાતો જાય છે. વાર્તામાં પછી ગેન્ગસ્ટર અને પોલીસ જોડાય છે. પ્લોટને આઠેક વરસ પહેલાં રાજ અને ડી. કે.એ ફિલ્મ તરીકે ડિમોનિટાઇઝેશન પહેલાં વિચાર્યો હતો. એ વખતે એમણે શાહિદ કપૂરને પ્લોટ જણાવીને સાઇન કરવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. જોકે વાર્તા સવિસ્તર હતી. એને ફિલ્મ તરીકે ન્યાય આપવા વિશે મેકર્સમાં અવઢવ હતી.

પછી જે થયું એ સારા માટે. ‘ફર્ઝી’ના પ્લોટને ફિલ્મને બદલે સિરીઝ તરીકે વિકસાવવામાં આવ્યો. ઉપરાંત, મૂળ પ્લોટ વિચાર્યા પછી દેશમાં ખરેખર ડિમોનેટાઇઝેશન આવવાથી પ્લોટમાં ખાસ્સા સુધારા કરવામાં આવ્યા. સુધારા એટલા માટે કે ડિમોનેટાઇઝેશનથી નકલી ચલણી નોટોના દૂષણનો અંત આવવાની વાત હતી. જો નકલી નોટો રહે નહીં તો ‘ફર્ઝી’ બની શકે નહીં. એટલે નવેસરથી પ્લોટ ઘડાયો.

સોશિયલ મીડિયાની શરૂઆતથી લઈ આજ સુધીમાં અનેક પરિવર્તનો આવ્યાં છે. આ દુનિયામાં બધું બહુ મજેદાર છે અને વિસ્મયજનક પણ 

કલ્પના કરો કે તમે ટ્રેનમાં પ્રવાસ કરી રહ્યા છો. મેટ્રો, લોકલ, લાંબા અંતરની ટ્રેન… કોઈ પણ. સવાર, બપોર, સાંજ અને રાત… ગમે તે સમય છે. આસપાસ અનેક પ્રવાસીઓ છે. બાળક, યુવાન, વૃદ્ધ, ગરીબ, તવંગર… એમાંના મોટા ભાગના લોકોમાં એક વાત કોમન હશે. એ કઈ? બધાનું  મોબાઇલ કે લેપટોપ જેવા સાધનમાં ઊંધું ઘાલીને પ્રવૃત્ત રહેવું. એમાં મોબાઇલનો કે ગેજેટનો ઉપયોગ કરી નક્કર કામ કરનારા બહુ ઓછા હશે. એમાં સોશિયલ મીડિયાએ એમના પર થોપેલો સારો-ખરાબ માલ (ટેક્સ્ટ, ઇમેજ, વિડીયો વગેરે) વાપરવામાં વ્યસ્ત લોકો મહત્તમ હશે. એમાં પણ, જેમાં ઓછી મહેનત પડે એવા શોર્ટ્સ કે રીલ્સ જેવા ટૂંકા વિડીયો જોવામાં ગુલતાન લોકોની સંખ્યા તો સૌથી વધુ હશે.

હવે ટ્રેનમાંથી ઊતરો અને બસમાં ચડો. અથવા પાર્કમાં જઈને બેસો, લગ્નપ્રસંગમાં મહાલો અથવા ગમે ત્યાં જાવ પણ કલ્પના કરો. માણસનો પોતાની વાસ્તવિક (ખરા માણસો સાથે) સોશિયલાઇઝિંગ કરવાનો સ્વભાવ ડિજિટલ સોશિયલ મીડિયાએ છીનવી લીધો છે. એમાં પણ, લાંબા અને ટૂંકા વિડીયોએ લિટરલી દાટ વાળ્યો છે. એવો કે જીવનમાં કરવા જેવું જો કાંઈ બચ્યું છે તો એ છે વિડીયો બનાવવા અને જોવા.

વિડીયો સુધી પહોંચેલી સોશિયલ મીડિયાની પ્રગતિ કમાલ છે. એની તવારીખ સાથેના બોક્સમાં છે. ૨૦૧૩માં ટ્વિટરની સહયોગી કંપની વાઇન પર ટૂંકા વિડીયોની શરૂઆત થઈ હતી. એ વિડીયો છ સેકન્ડના હતા પણ ઇન્ટરેક્ટિવ નહોતા. એ નિષ્ફળ પ્રયાસે એટલું કર્યું કે સોશિયલ મીડિયામાં વિડીયો આવરવાના વિચારને રમતો કરી દીધો.

૨૦૧૬માં મ્યુઝિકલી આવ્યું. ૨૦૧૮માં દોઉયિન નામની ચીની કંપની સાથે ભેળવીને ટિકટોક સર્જવામાં આવ્યું. એમાં યુઝર્સને ૬૦ સેકન્ડના વિડીયો માટે સાઉન્ડ, એડિટિંગ, ક્રિએટિવિટીનો અવકાશ મળ્યો. એનાથી આવેલા આમૂલ પરિવર્તને સોશિયલ મીડિયાની ઓળખ, ઉપયોગિતા, એનો અતિરેક અને એની ઘૂસણખોરી બદલી નાખી. પરિણામ અને દુષ્પરિણામ આપણે જોઈ અને જીવી રહ્યા છીએ.

ટિકટોકે ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ, ટ્વિટર, યુટયુબ, સૌની નીંદર હરામ કરી નાખી. એમની પાસે પોતપોતાની રીતે શોર્ટ વિડીયો ફોરમેટમાં ઝંપલાવવા સિવાય વિકલ્પ રહ્યો નહીં. હવે એવી સિચ્યુએશન છે કે નાનું બચ્ચું શોર્ટ જોતાં જોતાં જમે છે અને દાંત વગરનાં ડોસીમા તડકે બેસે તો હાથમાં ધામક સાહિત્યની જગ્યાએ મોબાઇલ છે અને એમાં વિડીયો છે.

સુપરસ્ટાર્સની ફિલ્મો હારબંધ નિષ્ફળ જાય ત્યારે ચિંતા થવી સ્વાભાવિક છેઃ યે ક્યા હો રહા હૈ બોલિવુડ મેં? સાઉથની ફિલ્મો હિન્દી ફિલ્મોના દલ્લામાં ભાગ પડાવવા માંડી છે એ સ્પષ્ટ છે. સાથે, યુવા કલાકારોની નોખી ફિલ્મોએ પણ સુપરસ્ટાર્સની ફોર્મ્યુલા ફિલ્મો સામે પડકાર ફેંક્યો છે. કરીએ વાત સુપરસ્ટાર્સની અને નવા સિતારાઓની

તમે આ વાંચતા હશો ત્યારે કાર્તિક આર્યનની છેલ્લી ફિલ્મ ભૂલભૂલૈયા ટુ સુપર હિટ થઈને કદાચ સવાસોથી દોઢસો કરોડ રૂપિયાનું બૉક્સ ઑફિસ કલેક્શન નોંધાવી ચૂકી હશે. 2022માં બોલિવૂડની ૧૧ મોટી ફિલ્મો રિલીઝ થઈ છે. એમાંની રાધેશ્યામ દક્ષિણના અભિનેતા પ્રભાસવાળી અને ડબ્ડ હતી. 11 ફિલ્મોમાંથી ગંગુબાઈ કાઠિયાવાડી, ધ કાશ્મીર ફાઇલ્સ જ બૉક્સ ઑફિસ પર ભૂલભૂલૈયા કરતા સારું પરફોર્મન્સ ધરાવે છે. બેઉ ફિલ્મમાં બોલિવુડનો કોઈ સુપરસ્ટાર નહોતો. આલિયા ભટ્ટ અભિનેત્રી અને નવી પેઢીનું પ્રતિનિધિત્વ કરનારી. એટલે આપણે ગંગુબાઈને નહીં છેડીએ. મુદ્દો અભિનેતાઓનો લેવો છે. અક્ષય કુમારની બચ્ચન પાંડે ખરાબ રીતે પીટાઈ. રૂપિયા પોણાબસો કરોડના નિર્માણખર્ચ સામે કમાઈ અંડર ૭૦ કરોડ રૂપિયા. શાહિદ કપૂરની જર્સી બની આશરે રૂપિયા ૬૦ કરોડમાં અને કલેક્શન રૂપિયા ૩૦ કરોડથી ઓછું. અજય દેવગનની રનવે 34 બની આશરે ૭૦ કરોડમાં અને કલેક્શન ૫૦ કરોડથી ઓછું. નવી પેઢીના સ્ટાર ટાઇગર શ્રોફની હિરોપંતી ટુ બની આશરે ૭૫ કરોડમાં અને કલેક્શન માંડ ૩૫ કરોડ. સરવાળે માંધાતા સુપરસ્ટાર્સ 2022માં ધૂળ ચાટતા થયા છે.

સામે પક્ષે કાર્તિક આર્યન જેવા અભિનેતાની ફિલ્મે બૉક્સ ઑફિસ પર ઝંડો લહેરાવી દીધો. કાર્તિકને ઘણાએ ઓછો આંક્યો છે. 2011માં પ્યાર કા પંચનામા સાથે એણે પદાર્પણ કર્યું હતું. એક દાયકા પછી એ જસ્ટ અનધર એક્ટરમાંથી બેન્કેબલ સ્ટાર બન્યો છે. એ અલગ વાત કે ઓટીટી પર રિલીઝ થયેલી 2021ની એની ધમાકા ગાજી નહોતી. કાર્તિક એકલો નહીં, બીજા પણ ઊગતા સિતારા છે જે પ્રસ્થાપિત સુપરસ્ટાર્સને હંફાવવાની ક્ષમતા દર્શાવી રહ્યા છે. એમની વાત કરવી છે. પહેલાં જોકે વાત કરીએ બોલિવૂડના એ પાંચેક સુપરસ્ટાર્સની જેમણે દાયકાઓ સુધી દબદબો ટકાવી રાખ્યો. આગળ શું થશે એ સમય નક્કી કરે પણ આ સુપરસ્ટાર્સ અને સાથે શાહિદ કપૂર, એમની વાત કરીને પહોંચીએ ઊગતા સિતારાઓની દુનિયામાં.

આમિર, સલમાન અને શાહરુખ. ત્રણેયનો જન્મ 1965માં. બે આવ્યા ફિલ્મી પરિવારમાંથી અને શાહરુખ આવ્યો નવી દિલ્હીથી, વાયા ટેલિવિઝન સિરિયલ્સ, દિલ દરિયા, સર્કસ અને ફૌજી. શાહરુખે જેનું શૂટિંગ પહેલવહેલું શરૂ કર્યું એ ફિલ્મ હતી હેમા માલિની દિગ્દર્શિત દિલ આશના હૈ. એની પહેલી રિલીઝ થનારી ફિલ્મ હતી રાજ કંવર દિગ્દર્શિત દીવાના. સાંભળ્યું એવું પણ છે કે રિશી કપૂર અને દિવ્યા ભારતીને ચમકાવતી એ ફિલ્મ વિશે, જેણે એસઆરકેને પ્રસ્થાપિત કર્યો, ખુદ શાહરુખે રિલીઝ પહેલાં કહ્યું હતું કે નહીં ચાલે આ ફિલ્મ. પરિણામ? સાંભળ્યું છે કે એ ફિલ્મના મહેનતાણાપેટે મળનારી એક લાખ રૂપિયા જેવી રકમ પણ એને મળી નહોતી. અને ફિલ્મ રહી હતી સુપર હિટ.

આમિરે ઓરિજનલી પદાર્પણ કર્યું બાળકલાકાર તરીકે યાદોં કી બારાત અને મદહોશ ફિલ્મથી. પૂર્ણ અભિનેતા તરીકે એન્ટ્રી મારી હોલી અને ખાસ તો કયામત સે કયામત તકથી. સ્ટેટ લેવલ ટેનિસ પ્લેયર રહી ચૂકેલો આમિર યુવાવસ્થામાં ડૉક્ટર કે એન્જિનિયર બનવાનાં સપનાં જોતો. નિર્માતા પિતાની ઘણી ફિલ્મો પીટાયા પછી પરિવાર આર્થિક સંકટનો સામનો કરી રહ્યો હતો. આમિરની ઇચ્છા હતી એવી કારકિર્દીની જે નિયમિત અને નિશ્ચિત આવક આપે. નસીબે જોકે એના માટે અલગ ખેલ તય કર્યો અને…

સલમાન ખાને પૂરક અભિનેતા તરીકે કરિયર શરૂ કરી, બીવી હો તો ઐસી ફિલ્મથી, 1988માં. પછીના વરસે આવી મૈંને પ્યાર કિયા અને બસ, સલમાને પાછા વળીને જોયું નથી. બોલિવુડના લેખક સલીમ ખાનના આ દીકરાએ પિતા અને ભાઈઓ કરતાં અનેકગણી સફળતા મેળવી છે.

ફાઇટ માસ્ટર વીરુ દેવગણના દીકરા વિશાલ ઉર્ફે અજયનો જન્મ 1969માં દિલ્હીમાં. કુકુ કોહલી દિગ્દર્શિત 1991ની સુપર હિટ ફિલ્મ ફૂલ ઔર કાંટેથી એણે પદાર્પણ કર્યું. કિસ્મતે એને ખાસ્સો સાથ આપ્યો છે. કારકિર્દીની રફ્તારમાં સૌથી મોટું વિઘન રહ્યું એના નિર્માણની પહેલી ફિલ્મ રાજુની નિષ્ફળતા. એ ફિલ્મ પછી અજયે સ્ટ્રેટેજી બદલી અને એવી કે આજ સુધી એની સફળતા અકબંધ છે.

અક્ષય કુમાર ઉર્ફે રાજીવ હરિઓમ ભાટિયાનો જન્મ અમૃતસરમાં. ત્યાંથી દિલ્હી, મુંબઈ રહી એ ગયો બેંગકોક અને કલકત્તા. સ્પોર્ટ્સમાં ઊંડો રસ એટલે આર્મી ઓફિસર પિતાએ બેંગકોક મોકલ્યો હતો જ્યાં એ શીખ્યો માર્શલ આર્ટ્સ અને થાઈ બોક્સિંગ. ત્યાં એણે શેફ અને વેઇટર તરીકે કામ કર્યું. પછી, પિતાએ પૂછ્યું કે જીવનમાં શું કરવું છે તારે, તો અક્ષયે કહ્યું અભિનેતા. દરમિયાન, દિલ્હીમાં જવેરાતની કંપનીમાં એણે કામ કર્યું અને મુંબઈ આવીને માર્શલ આર્ટ્સના કોચ તરીકે પણ કામ કર્યું. ગુજરાતી સેલિબ્રિટી ફોટોગ્રાફર જયેશ શેઠને એણે 18 મહિના આસિસ્ટ કર્યા અને પોર્ટફોલિયો એમની પાસે તૈયાર કરાવ્યો. પછી બન્યો મોડેલ. એકવાર મોડેલિંગના અસાઇનમેન્ટ માટેની ફ્લાઇટ ચૂકી જતાં નિરાશ વદને અક્ષય પહોંચ્યો ફિલ્મ સ્ટુડિયોમાં. ત્યાં મળી જીવનની પહેલી ફિલ્મ, પ્રમોદ ચક્રવર્તીની દીદાર. રિલીઝ થનારી પહેલી ફિલ્મ જોકે સૌગંધ હતી. પહેલી મોટી સફળતા અપાવનારી ફિલ્મ હતી ખિલાડી.

બિગ સ્ટાર્સમાં છેલ્લે આવે શાહિદ કપૂર. 2003ની સફળ ફિલ્મ ઇશ્ક વિશ્કથી એનું લોન્ચિંગ થયું. એ પહેલાં શાહિદે અમુક ફિલ્મોમાં ડાન્સર (તાલમાં પણ) તરીકે અને મ્યુઝિક વિડિયોઝમાં પણ કામ કર્યું. ઉપરના તમામ સ્ટાર્સ કરતાં શાહિદની કરિયર થોડી વધુ પરીક્ષાભરી રહી એમ કહો તો ચાલે. 2006ની વિવાહ અને 2007ની જબ વી મેટ પછી એ થાળે પડતો ગયો. કબીર સિંઘ એની સૌથી હિટ ફિલ્મ છે.

આપણે અડધે પહોંચી ગયા. હવે વાત કરીએ એ યુવા સ્ટાર્સની જેઓ સુપરસ્ટાર્સ માટે પડકાર બની શકે છે. એની પહેલાં બે એવા સિતારા યાદ કરી લઈએ જેઓ આપણી વચ્ચે નથી રહ્યા. બાકી આ લેખમાં એમની પણ ચર્ચા થાત. એક સુશાંત સિંઘ રાજપુત અને બીજો ઇરફાન ખાન. વ્હોટ એક્ટર્સ!

તો, એ કયા યુવા સિતારા જેઓ એમના સિનિયર પ્રતિસ્પર્ધીઓ (શાહિદને બાદ કરતાં) માટે પડકાર બની શકે છે?

ચાર નામ સૌથી પ્રમુખ છે. આયુષ્માન ખુરાના, કાર્તિક આર્યન, રાજકુમાર રાવ અને, જિતેન્દ્ર કુમાર. સાથે એક ચર્ચા જુદી કેટેગરીના એક્ટર્સની પણ કરશું, જે સ્ટાર્સ થી પણ એમનાથી ઓછા પણ નથી. તે, પહેલા વાત ચાર યુવા સિતારાઓની.

આયુષ્માન ખુરાના

આયુષ્માનનું મૂળ નામ નિશાંત. ચંદીગઢના આ યુવા કલાકારે એક જમાનામાં અમોલ પાલેકર અને ફારુખ શેખે સર્જેલી આગવી ઇમેજ અને સ્ટાઇલ ઊભી કરી છે. ફિલ્મો પહેલાં એણે ઘણા પાપડ વણ્યા છે. પાંચેક વરસ ગંભીરપણે થિયેટર કર્યું છે. દિલ્હીમાં રેડિયો જોકી તરીકે જોબ, એમટીવીના શોઝમાં એન્કરિંગ, એમટીવી રોડીઝ સીઝન ટુમાં વિજેતાપદ, ઇન્ડયા’ઝ ગોટ ટેલેન્માં હોસ્ટિંગ, આઈપીએલની સીઝન થ્રીમાં એન્કરિંગ… કરતાં કરતાં આયુષ્માન 2012માં પહોંચ્યો વીકી ડોનરથી બોલિવુડ સુધી. એ સિંગર અને સંગીતકાર પણ ખરો. એના ગીત પાની દા રંગ…નો ઉલ્લેખ અહીં પૂરતો છે.

શરૂઆતમાં ઘણાને હતું કે આયુષ્માન હીરો મટિરિયલ નથી. બોલિવુડમાં આવું અસંખ્ય કલાકારો માટે કહેવાતું રહ્યું છે. છેલ્લે બોલે છે કામ, કરિયર ઘડવાની આવડત અને કિસ્મત. આયુષ્માન ત્રણેયમાં નસીબવંતો. કઈ ફિલ્મ સ્વીકારવી એ મામલે એનું શાણપણ ગજબનું છે. નૌટંકી સાલા, હવાઇઝાદા (ભલે નિષ્ફળ પણ હતી નોખા ટાઇપની), દમ લગા કે હઇશા, મેરી પ્યારી બિંદુ, બરેલી કી બરફી, શુભ મંગલ સાવધાન, અંધાધૂન, બધાઈ હો, આર્ટિકલ 15, ડ્રીમગર્લ, બાલા… વૈવિધ્યસભર અને રિયલિસ્ટિક પાત્રોથી આયુષ્માનને આગવી ઇમેજ બનાવી છે. 2015થી 2020 સુધી એણે નામમાત્રની નિષ્ફળતા જોઈ. છેલ્લે ગુલાબો સીતાબો અને ચંદીગઢ કરે આશિકી ભલે મોળી રહી પણ આયુષ્માન લાંબી ઇનિંગ્સ માટે સર્જાયો છે એ સિદ્ધ છે. એની લેટેસ્ટ ફિલ્મ અનેક પણ નોખી હશે. છે કે નહીં એ આ લેખ વાંચતી વખતે સૌ જાણી પણ ચૂક્યા હશે.

આયુષ્માન 37નો થયો. બોલિવુડમાં પોતાનું નામ ચિરંજીવ કરવા એની પાસે ખાસ્સાં વરસો છે. એનો ગ્રાફ કહે છે કે એ ભૂલો ઓછી કરશે. વિચારશીલ રીતે આગળ વધવાના મામલે એ નોખો તરી આવે છે. એ ચોકલેટી નથી, બોડી બિલ્ડર નથી કે નથી સુપર ડાન્સર પણ એ છે વિશિષ્ટ. પાત્રને એ જીવી શકે છે. લાઇમલાઇટમાં રહેવાના નામે એ આડેધડ કશું કરતો નથી એ એની ઠાવકાઈ છે. સરવાળે, આયુષ્માન આગળ જશે એવું અવશ્ય કહી શકાય.

કાર્તિક આર્યન

આયુષ્માન કરતાં કાર્તિક ઉંમરમાં પાંચ વરસ નાનો છે. મૂળે એ ગ્વાલિયરનો. માતાપિતા ડોક્ટર્સ. મુંબઈનો કૉલેજમાં એન્જિનિયરિંગનું ભણતાં એને મહત્વાકાંક્ષા થઈ એક્ટર બનવાની. તો, લેક્ચર્સ બન્ક કરી ઓડિશન આપવા જતો. ત્રણ વરસ ધક્કા ખાધા પછી છેવટે જ્ઞાન લાધ્યું હશે કે કર્યો એક્ટિંગ કોર્સ. આમાંનું કશું માતાપિતાને ખબર નહીં. 2011માં હજી એ થર્ડ યરમાં હતો કે પ્યાર કા પંચનામા ફિલ્મ મળી. સાથે શરૂ થઈ કરિયર, સફળતા સાથે. એ ફિલ્મ મેળવતાં, ઓડિશન આપીઆપીને એને છ મહિના લાગ્યા હતા. પૈસા તો હતા નહીં એટલે બારેક સ્ટ્રગલર્સ સાથે એ રહેતો અને એમના માટે જમાવાનું બનાવીને ખર્ચ કાઢતો.

માતાના આગ્રહથી કાર્તિકે પછીનાં બે વરસ ડિગ્રી મેળવવા પર ધ્યાન આપ્યુું. પછી એની આકાશ વાણી અને કાંચી ફિલ્મો. બેઉ પીટાઈ ગઈ. 2015ની પ્યાર કા પંચનામાની સિક્વલે એની ગાડી ગબડતી રાખી. કાર્તિકે એના પછી ધ્યાન ખેંચ્યું સોનુ કે ટિટ્ટુ કી સ્વીટીથી. બમ્પર સફળતા મેળવનારી એ ફિલ્મે એની કારકિર્દી આગળ વધારી. ભૂલભૂલૈયાની સફળતાથી કહી શકાય કે એ પોતાનું સ્થાન જમાવવા સજ્જ છે. બહુ જલદી એ ફ્રેડી અને શહઝાદા ફિલ્મોમાં દેખાશે.

કરણ જોહરની દોસ્તાના ટુ સ્વીકાર્યા પછી છોડી દેવાને કારણે કાર્તિક વચ્ચે ન્યુઝમાં હતો. બોલિવુડમાં આવું થતું રહે. કાર્તિકે અહીંથી ધ્યાન રાખવાનું છે કે ફિલ્મોની પસંદગી સારી કરે અને ધ્યાન આપે પરફોર્મન્સ પર. ફ્રેડી રોમાન્ટિક થ્રિલર છે અને શહઝાદા એક્શન ડ્રામા, જે રિમેક છે અલ્લુ અર્જુન અભિનિત સુપર હિટ તેલુગુ ફિલ્મ અલા વૈકુંઠપુરામુલુની. નવી સિતારાઓમાં અન્ડરડોગ ગણાતો રહેલો કાર્તિક સિરિયસલી લેવો જ પડે એવો સ્ટાર બની ચૂક્યો છે. બોલિવુડને ખપતા યંગ સ્ટાર્સના અવકાશને પૂરવામાં અને પોતાના નામે લાંબા ગાળાનું સ્ટારડમ અંકિત કરવામાં એને કામ આવશે એના નિર્ણયો અને નસીબ.

રાજકુમાર રાવ

આયુષ્માનનો હમઉમ્ર રાજકુમાર રાવ ઉર્ફે યાદવ મૂળ ગુરુગ્રામ એટલે ગુડગાંવનો. નવી પેઢીના સિતારાઓમાં એનું આગવું સ્થાન છે. એની પ્રયોગાત્મક તાકાત અને સરળતા નોંધપાત્ર છે. કિશોરવયે મનોજ બાજપાઈના અભિનયથી ઇમ્પ્રેસ થઈ એણે નિર્ણય લીધો અભિનેતા બનવાનો. સ્કૂલ અને કૉલેજ દરમિયાન એ નાટકો કરતો. દિલ્હીમાં ભણતાં ત્યાંના પ્રતિષ્ઠિત શ્રીરામ સેન્ટરના થિયેટર ગ્રુપ ક્ષિતિજ સાથે સંકળાયો. પછી, એક્ટિંગનો દ્રઢ નિર્ધાર હોવાથી એણે કોર્સ કર્યો પુણેની નામવંત ફિલ્મ એન્ડ ટેલિવિઝન ઇન્સ્ટિટિયૂટમાં. વળી ટીકવોન્ડોની તાલીમ પણ મેળવી છે.

2010ની રામગોપાલ વર્માની રણ નામની ફિલ્મમાં એણે ન્યુઝરીડરનો નાનકડો રોલ કર્યો. એ સમયે સ્ટુડિયો ટુ સ્ટુડિયો જઈને કામની તલાશ પણ કરતો. ત્યાં ખબર પડી કે દિબાકર બેનર્જી નવા કલાકારની તલાશમાં છે. રાજકુમાર એને મળ્યો અને મળી ફિલ્મ લવ સેક્સ ઔર ધોખા. એ ફિલ્મ નોખા પ્રકારની અને આદર્શ નામના રાજકુમારના પાત્રની સરાહના થઈ. પછીના વરસે આવેલી રાગિણી એમએમએસ એણે કમને સ્વીકારેલી. એ ફિલ્મે પણ નોંધપાત્ર સફળતા મેળવી. 2011ની શૈતાન માટે પણ વખાણ થયાં. પછી નામના કમાવી આપી ગેંગ્સ ઓફ વસેપુર પાર્ટ ટુ અને તલાશે, જેમાં નાના પાત્રમાં રાજકુમારે ઇમ્પેક્ટ સર્જી.

2013ની કાઇપો છે એની એક મોટી સફળ ફિલ્મ. પછી શહીદ, ક્વીન, સિટીલાઇટ્સ, ડોલી કી ડોલી, હમારી અધૂરી કહાની, અલીગઢ… અહીં સુધી ગાડી સડસડાટ ચાલી. અભિનેતા તરીકે પાત્રોને ન્યાય આપવા સખત મહેનત કરતા કલાકાર તરીકે એ પંકાવા માંડયો. 2017માં નિષ્ફળ ફિલ્મ બહેન હોગી તેરી આવી, જે સંપૂર્ણપણે કમર્શિયલ હતી. એનું સાટું વળ્યું બરેલી કી બરફીથી. પછી એને મોટી સફળતા નથી મળી છતાં, વેરીએશન્સ થકી એનું સ્થાન ટકેલું છે. એની છેલ્લી રિલીઝ બધાઈ દો પણ ખાસ સફળ નહીં. હવે પછીની ફિલ્મો છે હિટ (નામ છે ફિલ્મનું, જે રિમેક છે એ નામની જ તેલુગુ ફિલ્મની), ભીડ, મોનિકા ઓ માય ડાર્લિંગ અને મિસ્ટર એન્ડ મિસીસ માહી.

ન્યુમરોલોજિસ્ટ માની ભલામણે નામના સ્પેલિંગમાં એક્સ્ટ્રા એમ ઉમેરનારો આ કલાકાર પરિવારની બેઉ અટક રાવ અને યાદવનો ઉપયોગ કરે છે. ગયા નવેમ્બરમાં એણે પોતાની બારેક વર્ષની પ્રેમિકા, અભિનેત્રી પત્રલેખા સાથે લગ્ન કર્યાં. વિવાદોથી રાજકુમાર પણ અળગો રહે છે. બિનજરૂરી રીતે લાઇલાઇટમાં રહેવાનો પ્રયત્ન પણ કરતો નથી. એની ઇમેજ પોઝિટિવ છે. હમણાં ભલે એના નામના સિક્કા ના પડતા હોય, કારકિર્દિને સિરિયસલી લેતા આ કલાકારનું ભવિષ્ય ઉજળું જરૂર લાગે છે.

જિતેન્દ્ર કુમાર

આ કલાકારનું નામ સાંભળીને કદાચ ઘંટડી ના થાય કે એ કોણ, પણ એને જોઈને તરત ઓળખી લેશો. 2020ની શુભ મંગલ ઝ્યાદા સાવધાનમાં એણે આયુષ્માન સાથે પેરલલ લીડ કરતાં અમન ત્રિપાઠીનું પાત્ર ભજવ્યું. જિતેન્દ્રની ખરી ઓળખ અને નામના આભારી છે કોટા ફેક્ટરી અને પંચાયત જેવી વેબ સિરીઝને. નેટફ્લિક્સ પર 2020માં આવેલી ફિલ્મ ચમન બહાર પણ યાદ કરવી રહી.

જિતેન્દ્ર કુમાર ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સની ગિફ્ટ છે. આઈઆઈટી ખગડપુરમાં અભ્યાસ કરતાં કરતાં આ યુવાનને અભિનયનો શોખ જાગ્યો હતો. સિવિલ એન્જિનિયરિંગના કોર્સ સાથે જિતેન્દ્રએ નાટકોમાં કામ કર્યું. એમાં ભેટો થયો ધ વાઇરલ ફીવર એટલે કે ટીવીએફ તરીકે જાણીતા પ્રોડક્શન હાઉસના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર બિશ્વપતિ સરકાર સાથે. સરકારે કહ્યું, “જોડાઈ જા, ટીવીએફમાં,” જિતેન્દ્ર માટે તો ભાવતું’તું ને વૈદ્યે બતાવ્યું થયું.

ત્યારે યુટ્યુબ પર આવતા ટીવીએફના શો, મુન્ના જઝ્બાતીઃ ધ ક્યુ-ટિયા ઇન્ટર્નમાં એણે વધુ પડતાં સંવેદનશીલ કોર્પોરેટ ઇન્ટર્નનું પાત્ર ભજવ્યું. વાઇરલ થનારા એ શોએ એની ઓળખ બનાવી. પછી ઘણા યુટ્યુબ શોઝમાં એણે કર્યા. 2008ની ફિલ્મ અ વેનસડેમાં ટેક્સી ડ્રાઇવરનું નાનકડું પાત્ર પણ ભજવ્યું. 2014માં શુરુઆત કા ઇન્ટરવલ તો 2019માં ગોન કેશ પણ કરી.

એની કરિયરને ધબકતી રાખી પરમાનન્ટ રૂમમેટ્સ અને કોટા ફેક્ટરી જેવી વેબ સિરીઝે. પરફેક્ટ ફેમિલી શો પંચાયતે પણ વધુ નામના અપાવી. બોલિવુડમાં હવે એને નામ અને કામ મળતાં થયાં છે. શુભ મંગલ ઝ્યાદા સાવધાને એને દર્શકોની સમીપ લાવી દીધો છે. એની આગામી ફિલ્મોમાં અત્યારે એક જ છે, એ પણ નેટફ્લિક્સ પર આવનારી લવ ગોલ્સ. જિતેન્દ્ર ખાસ્સો યંગ, જસ્ટ 29નો છે. એની સામે આખી દુનિયા પડી છે. બોલિવુડે એને તકો આપવી પડશે. આયુષ્માન અને રાજકુમારની જેમ એ પણ નેક્સ્ટ ડોર પર્સનાલિટી અને પાત્રને સહજ સાકાર કરવાની સમજણ ધરાવે છે.

આગામી સમયમાં કદાચ બોલિવુડ માટે સુપરસ્ટારડમથી સફળ થતા રહેવું આસાન નહીં હોય. કારણ દર્શક પાસે હવે દેશ આખાની ફિલ્મો જોવાનો વિકલ્પ છે. બાકી બચે એ પૂરું કરશે ઓટીટી. એટલે જ, સુપરસ્ટાર્સે પોતાને બદલવા પડશે. ત્યારે જઈને એમની આભા ટકી રહેશે.

હવે એવા કલાકારોની વાત પણ જે સ્ટાર્સ ના ગણાય તો પણ સ્ટાર્સથી ઓછા નથી. એવા કલાકારોમાં એક સમયે રાજપાય યાદવ આવતો, યાદ છે, જે સાઇડ કેરેક્ટર્સથી લીડ કરવા સુધી પહોંચી ગયો હતો? આજે પણ રાજપાલ પ્રવૃત્ત છે પણ એનું સ્થાન બદલાયું છે. એની સ્થાને જેઓ આજે ગાજી રહ્યા થે એવા પ્રતિભાવંત કલાકારોમાં આવે પંકજ ત્રિપાઠી, સંજય મિશ્રા, નવાઝુદ્દીન સિદ્દીકી વગેરે. બમન ઇરાન અને વિનય પાઠક પણ આ કક્ષાએ થપ્પો કરી આવ્યા છે.

નવાઝુદ્દીન સિદ્દીકી નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામાનો વિદ્યાર્થી અને બોલિવુડમાં છેક 1999ની સરફરોશથી આવી ચૂક્યો હતો. પછી શૂલ, જંગલ, મુન્નાભાઈ એમબીબીએસ, પીપલી લાઇવ… ઘણી ફિલ્મોમાં રોલ્સ કર્યા. 2011ની કહાની, 2012ની ગેંગ્સ ઓફ વસેપુર અને 2013ની તલાશથી એની કરિયર જામી. તલાશમાં તૈમુર લંગડાનું પાત્ર ભજવીને એણે દર્શકોને આભા કરી નાખ્યા હતા. વિવાદોમાં એ અટવાયો એના લીધે કરિયરને અમુક ઝટકા લાગ્યા છે. સરવાળે, એ આજે અગત્યના પાત્ર, વિલન (હીરોપંતી) અને લીડ રોલ એમ ત્રણેય શ્રેણીમાં બંધબેસે છે. નવાઝ માટે કહી શકાય કે એના જેવા કલાકારે માત્ર કામ પર ધ્યાન આપીને આગળ વધવું જોઈએ, એ હશે એમની પોતાની અને મનોરંજનની જીત.

પંકજ ત્રિપાઠી અને સંજય મિશ્રાને પણ ચહેરાથી સો પિછાણે છે. સંજય મિશ્રા પણ નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામાની દેન. એમણે અમિતાભ બચ્ચન સાથે એક એડ અને ચાણક્ય સિરિયલ કરી હતી. 1995ની શાહરુખને ચમકાવતી કેતન મહેતાની નિષ્ફળ ફિલ્મ ઓહ ડાર્લિંગ યે હૈ ઇન્ડિયા એમની પહેલી ફિલ્મ. આ કલાકારે મહેનતથી આગવું સ્થાન બનાવ્યું છે. મિશ્રા મહત્ત્વનાં પાત્રોમાં નિયમિત દેખાય છે. સાથે, બહુત હુઆ સમ્માન, અંગ્રેઝી મેં કહતે હૈ, કડવી હવા જેવી ફિલ્મોથી એમણે સાબિત કર્યું છે કે તેઓ મુખ્ય પાત્ર પણ ભજવી શકે છે.

પંકજ ત્રિપાઠીની કરિયર શરૂ થઈ હતી કન્નડ ફિલ્મથી. 2004ની અભિષેક બચ્ચન અને ભૂમિકા ચાવલાને ચમકાવતી રન એમની પહેલી હિન્દી ફિલ્મ જેમાં નામમાત્રનું પાત્ર હતું. નેશનલ સ્કૂલ ઓફ ડ્રામામાં તાલીમ મેળવનારા આ કલાકારે પણ ગેંગ્સ ઓફ વસેપુરથી સૌનું ધ્યાન ખેંચ્યું. શરૂઆતમાં નેગેટિવ રોલ્સ મળતા અને આજે મુખ્ય કે પેરેલલ પાત્રમાં પણ દેખાય છે. 2017ની ગુડગાંવ એમની મુખ્ય પાત્રવાળી પહેલી ફિલ્મ. મીમી ફિલ્મમાં હાલમાં એમણે સશક્ત પાત્ર ભજવ્યું. રણવીર સિંઘવાળી 83માં પણ માનસિંઘ અગત્યનું પાત્ર હતું. પંકજ ત્રિપાઠી અને સંજય મિશ્રા માટે કહી શકીએ કે દેર આયે, દુરસ્ત આયે, કારણ એમને ટેલેન્ટ અનુસાર કામ અને દામ સાથે નામ થોડાં મોડાં મળ્યાં છે.

આપણે ટાઇગર શ્રોફની ચર્ચા એટલે નથી કરી કે એણે ઓછા સમયમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી લીધું છે. એટલું કહી શકાય કે એ ટિપિકલ બોલિવુડ ફિલ્મોના દમ પર આગળ વધવા કરતાં દમદાર ફિલ્મો અને પાત્રો મેલવવા પર ધ્યાન આપે એ ઇચ્છનીય છે.

2022માં અક્ષય કુમાર, શાહિદ કપૂર, અજય દેવગન, રણવીર સિંઘ, જોન અબ્રાહમ અને લેડી સ્ટાર કંગના રાણાવતે નિષ્ફળતા ચાખી લીધી છે. આ નિષ્ફળતા સાઉથની ડબ્ડ ફિલ્મોને મળેલી મહાસફળતા પછી પડતા પર પાટુ છે. એનાથી મુક્ત થવા બોલિવુડે પોતાની વાર્તાઓને, નિર્માણની રીતને, રજૂઆતને… ઘણી બાબતોને ઇમ્પ્રુવ કર્યે છુટકો છે. બાકી દર્શકદેવ રીઝાશે નહીં. એમની પાસે જોવા અને માણવા માટે ઘણા વિકલ્પ છે. ત્રણેય ખાન, અજય દેવગન, અક્ષય કુમાર વગેરેએ લાંબો સમય ટકીને અનરાધાર મેળવ્યું છે. આ મહાસિતારાઓ માટે હવે પરીક્ષા છે દર્શકોની બદલાતી અપેક્ષા સંતોષવાની. જોઈએ, જૂના મહારથીઓ અને નવા સિતારાઓ કેવીક રીતે આગળ લઈ જાય છે મનોરંજનની દુનિયાને…

(સ્વામી સહજાનંદ મેગેઝિનની કૉલમ ઇન્ટરવલમાં જૂન 2022 એ પ્રસિદ્ધ થયેલો લેખ)

૧૯૮૯માં ગુલશન કુમારની વીડિયો ફિલ્મ ‘લાલ દુપટ્ટા મલમલ કા’ આવી હતી. કલાકારો સાહિલ ચઢ્ઢા અને વિવર્લી હતાં. ત્યારે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં નવોદિત નિર્માતા ગુલશન કુમાર માટે થિયેટરમાં ફિલ્મ રિલીઝ કરવી અશક્યવત્ હતી. એક તો આથક તાકાત નહોતી અને થિયેટર્સ પર માંધાતાઓની મજબૂત પકડ હતી. સંગીતની અસાધારણ સૂઝબૂઝ ધરાવતા ગુલશન કુમાર ઉભરતા સંગીતકારો, ગીતકારો, ગાયકોને સાઇન કરી થોકબંધ ગીતો બનાવતાં હતાં. એ ગીતો ટી-સિરીઝ મ્યુઝિક બેન્કમાં જમા થતાં. એમાંનાં ચુનંદા ગીતો ઉપાડીને ગુલશન કુમારે વીડિયો ફિલ્મ બનાવીને ઇતિહાસ રચ્યો.

૨૦૦૪માં હરિયાણવી વીડિયો ફિલ્મ ‘ધાકડ છોરા’ આવી હતી. એમાં ઉત્તર કુમાર હીરો હતા જેમણે ફિલ્મ લખી પણ હતી. સાધારણ પ્રોડક્શન વેલ્યુવાળી એ ફિલ્મે તરખાટ મચાવ્યો હતો. ૨૦૨૨માં પણ એને યાદ કરાય છે.

૧૯૮૯ કે ૨૦૦૪માં આવું સાહસ ખેડવું લોઢાના ચણા ચાવવા જેવું હતું. ૨૦૨૨માં આસાન છે. ત્યારે ઇન્ડસ્ટ્રીના બાપ લોકોની દાઢીમાં હાથ નાખવો મોટી જુર્રત હતી. આજે ટેકનોલોજીએ દરેક માટે તકની દુનિયાના દરવાજા ઉઘાડાફટાક મૂકી દીધા છે. આઇડિયા, જીદ, ઇચ્છા અને આયોજનથી સામાન્ય માણસ પણ સફળ સોશિયલ મીડિયા ઓન્ત્રેપ્રિન્યોર, ઇન્ફ્લુએન્સર, યુટયુબર બની શકે છે. ફિલ્મમેકર પણ બની શકે છે. કેવી રીતે?

એજન્ડા ઠરાવો: યાર-દોસ્તો સાથે યુટયુબર કે ઇન્ફ્લુએન્સર બનવાની વાતો ચોરે ને ચૌટે થાય છે. ઘણાની સફળતાનાં નામ લેવાય છે. હરખપદુડાઓ બીજાનું જોઈજોઈને સમય, પૈસા, શાંતિનો બગાડ કરીને જેમતેમ વીડિયો બનાવી ધારવા માંડે છે કે બસ, આ વાઇરલ થયો જ સમજો, લાખ-બે લાખ લાઇક્સ આવી જ સમજો. દિવાસ્વપ્નોમાં નહીં રાચો. પાકા પાયે લાંબા ગાળા માટે, પૂરી નિા સાથે જ આગળ વધવું હોય તો ચોટલી બાંધીને બેસો. સંશોધન કરો, જાણકારોની સલાહ લો, અને પછી, શું કરવું એ ઠરાવો. સફળ યુટયુબર કે ઇન્ફ્લ્એન્ઝર બનવું સરળ ત્યારે જ થવાનું જ્યારે ઉતાવળનું સ્થાન ગાંભીર્ય અને ઉત્સાહનું સ્થાન આયોજન લેશે.

હાસ્ય માટે હાસ્યાસ્પદ ના બનો: ઇન્સ્ટાગ્રામ, ફેસબુક, યુટયુબ શોર્ટ્સ, જ્યાં જુઓ ત્યાં એવા હરખપદુડા છે જે હાસ્ય પીરસવા મચી પડયા છે. એ અલગ વાત છે કે ઘણાની ક્રિએટિવિટી દર્શકોને બોર બોર જેવડાં આસુંએ રડાવતી હોય છે. સફળતા હાસ્યની નહીં ગુણવત્તાની મોહતાજ છે. દરેક સર્જક માટે પોતાનું અનોખાપણું પારખવું એ સફળતાની પૂર્વશરત છે. આટલું સમજશો તો કંઈક જુદુ, અફલાતૂન કરવાની પ્રેરણા માહ્યલામાંથી જ મળશે. લોકોનો ભ્રમ છે કે શોર્ટ્સ કે રીલ્સમાં હાસ્ય પીરસવું જ પડે. હાસ્ય પીરસવું આસાન નથી અને ના ફાવતું હોય તો પરાણે પીરસવા હાલી પડવું અનિવાર્ય નથી જ.

જાતને રોકવી ઇમ્પોર્ટન્ટ છે: ઇન્ટરનેટ પર શું ચાલી રહ્યું છે? દર્શકોને શું જોવું ગમે? એવું શું છે જે હું સરસ રીતે બનાવી શકું છું? આ બધું સમજવા માટે સમય કાઢીને બીજાનાં કામ જુઓ. એકાદ-બે વીડિયો જોયા ના જોયા અને, ‘આપણે આવું જ બનાવવું છે,’ એવી શેખી મારશો નહીં. શું બનાવવું એ પાકું સમજાય પછી પ્રથમ પગલું ભરો. એ પણ સમજી લો કે કોઈ નથી બનાવતું એવા વીડિયો બનાવીને ચીલો ચાતરી શકાય છે. જરૂર હોય છે મનોમંથન અને આત્મવિશ્વાસની. ટ્રેન્ડસેટર બનવું અઘરું છે, પણ અશક્ય નથી. આપણે સતત જોઈએ છીએ કે કોઈક નવો ટ્રેન્ડ શરૂ થયો અને સૌ દોડી પડયા એની પાછળ. તો કોઈકે શરૂ કરેલા ટ્રેન્ડ પાછળ દોડવા કરતાં તમે કેમ ટ્રેન્ડ ના સર્જીએ? એ માટે આવશ્યક છે વિચાર, મનોમંથન, અભ્યાસ અને પછી નિર્ણય. ‘ધાકડ છોરા’ કે ‘લાલ દુપટ્ટા મલમલ કા’ની વાત એટલે કરી કે એ ફિલ્મોએ ટ્રેન્ડ સર્જ્યા હતા. પ્રસ્થાપિતોના ગઢમાં ગાબડાં પાડયાં હતાં. એમના સર્જકો પાસે આત્મવિશ્વાસ હતો, પૈસાની રેલમછેલ નહોતી.

નિયમિતતા વિના બધું નકામું: આરંભે શૂરા બનવું હોય તો પ્લીઝ, ઓનલાઇન દુનિયા તરફ દ્રષ્ટિપાત કરતા નહીં. આ ક્ષેત્રમાં સફળતા માટે નિયમિતતા અને સાતત્ય જરૂરી છે. કામ કરતા જાવ એમ એમ ભૂલો પણ સુધારતા રહેવું પડે. એક-બે કે પાંચ વીડિયો મૂક્યા અને ધાર્યા લાઇક્સ કે સબસ્ક્રાઇબર્સ ન મળે એટલે ‘દ્રાક્ષ ખાટી છે…’ એમ કહીને વાવટા સંકેલી લેશો તો નહીં ચાલે. અગણિત સફળ યુટયુબર, ઇન્ફ્લુએન્સર્સે પ્રારંભિક નિષ્ફળતાને વણદેખી કરી આગળ વધતા રહીને મોટી સફળતા મેળવી છે. તેઓ આજે પણ સંકોચ વિના નવી સ્ટ્રેટેજી અપનાવે છે. નિયમિતતા અને નાવીન્ય એ છે સફળતાની કૂંજી.

યોગ્ય ટીમ બનાવો: સોશિયલ મીડિયાની દુનિયામાં શરૂઆત એકલા થઈ શકે. બધું થાળે પડવા માંડે એમ ટીમ જોઈએ. મને બધું આવડે છે એવું નહીં કરવાનું. યોગ્ય લોકોની ટીમ બનાવીને કામ વહેંચતા જવાનું. ટીમનો ફાયદો છે મતમતાંતરો, વૈવિધ્યસભર પદ્ધતિઓ અને એમાંથી નીપજતા યોગ્ય નિર્ણયો. આમાં રોકાણ ત્યારે કરવાનું જ્યારે એ ખાતરી હોય કે હવે આગળ જ વધવું છે. પહેલેથી સાધનો, ટીમમાં મોટું રોકાણ ના કરો તો ચાલે. યોગ્ય સમયે રોકાણ જોકે અનિવાર્યતા છે. બસ, ટાઇમિંગ બરાબર રહે.

સોશિયલ મીડિયા પર કરીઅર બનાવવાનો વિચાર નથી ખોટો કે નથી મોડો, કારણ કે…

• દુનિયા આખીના આશરે સાડાચાર અબજ માણસો સોશિયલ મીડિયાથી કનેક્ટેડ છે. વિચારો કે કરિયર બનાવવા માટે આનાથી મોટું ઓડિયન્સ કે આટલું પ્રચંડ પથરાયેલું પ્લેટફોર્મ ક્યાં મળે? ૨૦૨૭માં તો આ આંકડો વધીને છ અબજ થવાની ધારણા છે. સોશિયલ મીડિયાનો ઉપયોગ કરીને કરિયર બનાવવાનો વિચાર, એટલે જ ક્યારેય ખોટો નથી કે નથી મોડો.
• અગ્રણી ૭૫% કંપનીઓ બ્રાન્ડિંગ અને પ્રમોશન માટેના બજેટનો એક હિસ્સો ઇન્ફ્લુએન્સર્સ પર વાપરી રહી છે. એમના બજેટમાં નિયમિત વૃદ્ધિ પણ થઈ રહી છે. જો આવડત હોય અને ખીલવી શકાય તો એ દિવસ અવશ્ય આવશે જ્યારે સોશિયલપ્યોનર તરીકે તમે ઊંચી આવક કમાઈ શકો.
• ઘણીવાર તમે વાંચ્યું હશે કે એક ટ્વિટ કરવાના ફલાણા સ્ટાર કે ઢીંકણા ક્રિકેટરે આટલા કરોડ લીધા. એ તો થયા સુપરસ્ટાર્સ, પણ ઘણા મારા-તમારા જેવા લોકો જે ઇન્ફ્લુએન્સર્સ બન્યા છે તેઓ પણ એક ટ્વીટ કે એક ઇન્સ્ટાગ્રામ પોસ્ટ કરવાના અમુક હજારથી અમુક લાખ ચાર્જ કરે છે. રિયલી.
• ૨૦૨૫માં માર્કેટિંગ માટે ઇન્ફ્લુએન્ઝર્સ પર થનારા વૈશ્વિક ખર્ચનું બજેટ ૨૪ અબજ ડોલરને પાર કરી જવાનું છે. એટલે ૨૪,૦૦,૦૦,૦૦,૦૦૦ ડોલર એટલે રૂપિયા ૧૯,૬૮,૦૦,૦૦,૦૦,૦૦૦ એટલે ૧૯૬ લાખ રૂપિયા! આમાં ભાગ પડાવવા માટે સોશિયલપ્યોનર બનવામાં કાંઈ ખોટું નથી.
• યુટયુબર, ફેસબુકર, ઇન્સ્ટાગ્રામર વગેરે બનવા માટે, શું કરવું, કેમ શીખવું અને કેમ આગળ વધવું એ બધું જાણવા-સમજવા માટે ઇન્ટરનેટ પર એવો ખજાનો છે કે ખાલી થાય જ નહીં. ફોકસ અને નિર્ધાર સાથે જેઓ આગળ વધવા ચાહે છે તેમણે ખજાનો ઉલેચવા નીકળી પડવાનું.

(ગુજરાત સમાચારની સંજયની કૉલમ ઑનલાઇન ઝિંદાબાદમાં શુક્રવાર તા. 16 ડિસેમ્બર 2022 પ્રસિદ્ધ થયેલો લેખ)

આ લેખ ગુજરાત સમાચારમાં વાંચવા અહીં ક્લિક કરોઃ

https://epaper.gujaratsamachar.com/chitralok/16-12-2022/6