છેલ્લા થોડા મહિનાઓમાં સીધી ઓટીટી પર આવેલી સિરીઝ અને ફિલ્મોમાંથી કેટલી જોઈ તમે? જોઈ એમાંથી કેટલી ગમી? કેટલીએ માથાનો દુખાવો કરાવ્યો? ઓટીટી રસિયાઓ જાણતા હશે કે ભલે એમાં ભરીભરીને ફિલ્મો અને સિરીઝ આવે, ભલે ડોક્યુમેન્ટરીઝ અને બીજું ઘણું બધું આવે પણ, જ્યારે મસ્ત મૂડ બને અને જોવા બેસીએ ત્યારે, ઘણીવાર એવું થાય કે રિમોટ ફેરવી ફેરવીને ઢળી પડીએ તો પણ જોવા જેવું કશું મળે નહીં. શું કામ એવું થાય છે?

અંદરખાનાની વાત કરીએ. કોઈ પણ સિરીઝ કે ફિલ્મ બને એ પહેલાં એ એક પ્રસ્તાવ મીન્સ પ્રપોઝલ હોય છે. નિર્માતા કે દિગ્દર્શક કે પછી ઓટીટી પ્લેટફોર્મ પાસે એ પ્રસ્તાવ હોય છે. પછી બેઉ પક્ષો એક થાય, ચર્ચા થાય અને પછી બને જે તે પ્રોજેક્ટનું સિરીઝ કે ફિલ્મમાં સર્જન. એવું થતી વખતે વિષય ઉપરાંત અગત્યની બાબત હોય છે પૈસા. ફલાણી ફિલ્મ કે ઢીકણી સિરીઝ બનાવવા કેટલા રૂપિયા લાગશે? ઓટીટી અને સર્જક વચ્ચે એના પર સંમતિ થાય ત્યારે શરૂ થાય છે ખરી સમસ્યા.

વરસોથી જે ફિલ્મ ઇન્ડસ્ટ્રીમાં થતું આવ્યું છે એ ઓટીટીમાં પણ થાય છે. પહેલાં નાના પાયે થતું હતું અને હવે મોટા પાયે થાય છે. એક કાલ્પનિક ઉદાહરણ લઈએ. દસ કરોડમાં એક ફિલ્મ બનાવવા માટે એક ઓટીટી બજેટ ધરાવે છે. એની પાસે પોતાના ક્રિએટિવ લોકોના વિષય છે. એની પાસે અન્ય ક્રિએટિવ લોકોએ મોકલેલા વિષયો પણ છે. એમાંથી કયા વિષય પર કળશ ઢોળાશે? એનો મોટો આધાર વિષયની તાકાત, પસંદના સર્જક પર નથી હોતો. એનો મોટો આધાર, દુર્ભાગ્યે, હોય છે એમાં સંકળાયેલા અમુક લોકોને કેટલો ફાયદો થશે. ઓફિશિયલી અને અનઓફિશિયલી. અંડર ટેબલ એટલે કડદો કરીને થતી કમાણી આપણે ત્યાં ગઈ નથી અને જવાની નથી. તો, દસ કરોડના બજેટવાળા પ્રોજેક્ટમાં પડદા પર થતા નક્કર કામમાં ખરેખર સાત-આઠ કરોડ ખર્ચાય અને બાકીના વચ્ચે જ ચાઉં થઈ જાય.

એક પછી એક ઘણી ફિલ્મો ઓટીટી પર આવી છે. કોઈક સીધો તો કોઈક વાયા બિગ સ્ક્રીન. સવાલ એ છે કે શું જોવાનું અને કેટલું જોવાનું. આ રહ્યા પસંદગી માટેના થોડા વિકલ્પો

ઓટીટી પર આજકાલ જોવા જેવી ફિલ્મોના વિકલ્પોનો સારો એવો ભરાવો થયો છે. તાજીમાજી અમુક વેબ સિરીઝની આપણે અહીં વાત કરી ગયા છીએ. આજે થોડી ફિલ્મોની વાત કરીએ. એમાંથી કઈ જોવી અને કઈ નહીં જોવી એ કરી લો નક્કી.

બી હૅપીઃ એમેઝોન પ્રાઇમ પર આ ફિલ્મ આવી છે. લેખક-દિગ્દર્શક રેમો ડિસોઝા છે. કલાકારો અભિષેક બચ્ચન, ઇનાયત વર્મા, નોરા ફતેહી, નાસર, જોની લિવર વગેરે છે. 2023માં ફિલ્મનું શૂટિંગ મુખ્યત્વે ઊટીમાં થયું હતું. વાર્તા છે એક પિતાની અને દીકરીની. નોંધનીય છે કે અભિષક બચ્ચનની અન્ય એક ફિલ્મ પણ થોડો સમય પહેલાં આવી હતી. એનું નામ હતું ‘આઈ વોન્ટ ટુ ટોક.’ એમાં એણે એવું પાત્ર ભજવ્યું હતું જે બીમારીથી પીડાય છે અને એને પણ એક દીકરી છે. અહીં એવા પિતા તરીકે એ દેખાય છે જેની દીકરી નૃત્ય માટે અપાર પ્રેમ ધરાવે છે. એટલે, ફિલ્મમાં ગીત, સંગીત, નૃત્ય પણ છે. પણ સરવાળે, દર્શકોને ફિલ્મ સાધારણ લાગી છે. અભિષેક માટે એ બહુ પોરસાવા જેવી વાત નથી. લેખન અને દિગ્દર્શનના મામલે ફિલ્મ સાધારણ હોવાનું આ પરિણામ. અભિષેકના ચાહક હોવ તો આ ફિલ્મ જોજો. અન્યથા અવગણશો તો નુકસાન નથી.

આઝાદઃ આ ફિલ્મ સીધી ઓટીટી પર નથી આવી પણ, એના બજેટ, એમાં લૉન્ચ થનારાં આશાસ્પદ ફિલ્મ સંતાનોને કારણે એના તરફ ધ્યાન ખેંચાવું રહ્યું. અજય દેવગણે આ ફિલ્મ એના ભત્રીજા અમાન દેવગન માટે બનાવી હતી. સાથે ફિલ્મમાં લૉન્ચ થઈ રવિના ટંડનની દીકરી રાશા થડાણી પણ. અજયે પણ એમાં ભૂમિકા ભજવી છે. ડાયના પેન્ટી, પિયૂષ મિશ્રા વગેરે પણ છે. રૂ. 80 કરોડના ખર્ચે બનેલી આ ફિલ્મે બોક્સ ઓફિસ પર કંગાળ દેખાવ કર્યો હતો. રહી વાત ઘેરબેઠા મફતમાં આ ફિલ્મ જોવાની તો એમાં ઘણાને રસ પડી શકે છે. આ ફિલ્મનું સ્ટ્રીમિંગ થઈ રહ્યું છે નેટફ્લિક્સ પર.

અનુભવી કલાકારોનો સરસ અભિનય, ક્યાંક ક્યાંક આવી જતી મજાની ક્ષણો આ સિરીઝને સહ્ય બનાવે છે. એની લંબાઈ અને અનેક વાતોના તાણાવાણા એની વિરુદ્ધ જાય છે

‘પંચાયત’… એક એવી સિરીઝ જેણે ગામડાની સીધી, સરળ વાતને પણ ખાસ્સી મનોરંજક રીતે પડદે પેશ કરી શકાય છે એવું ઓટીટી પર સિદ્ધ કર્યું. જોકે ‘ગુલ્લક’ પણ પોતાનામાં ખાસ છે, કારણ એણે નાનકડા નગરમાં વસતા પરિવારની વાતને અત્યંત મનોરંજક રીતે રજૂ કરી. આવી અમુક સિરીઝથી ઓટીટી પર નિર્ભેળ દેશી વાર્તાઓનું સ્થાન મજબૂત થયું છે. એ કતારમાં હવે દુપહિયા જોડાઈ છે. એ પણ ધડકપુર નામના કાલ્પનિક ગામમાં આકાર લેતી સરળ, સહજ વાર્તા છે. એમાં એવું શું છે કે એને જોવા માટે એમેઝોન પ્રાઇમ પર જઈ શકાય?

બનવારી ઝા (ગજરાજ રાવ)નો પરિવાર ધડકપુરમાં રહે છે. આ ગામ દેશના એકમાત્ર ગુનામુક્ત ગામ તરીકે પોરસાય છે. બનવારી-માલતી અંજુમન સક્સેના)ની દીકરી રોશની (શિવાની રઘુવંશી)નાં લગ્ન નક્કી થાય છે એ છે સિરીઝની શરૂઆતનો મુદ્દો. લગ્ન નક્કી થયાં છે કુબેર ત્રિપાઠી (અવિનાશ દ્વિવેદી) સાથે. આમ તો માગું આવ્યું હતું કુબેરના ભાઈ દુર્લભ (ગોદાન કુમાર)નું પણ રોશનીને મુંબઈ વસવાના અભરખા, એટલે વાત ચાલી મુંબઇયા કુબેર સાથે. લગ્નમાં એક બાઇક દહેજમાં આપવાની શરત સાથે ગોળધાણા ખવાય છે. જીવનભરની બચત ખર્ચીને બનવારી થવાવાળા જમાઈ માટે એક સરસ મજાની બાઇક ખરીદે છે. પણ દીકરો ભૂગોલ (સ્પર્શ શ્રીવાસ્તવ), વાઇરલ થવાયોગ્ય રીલ બનાવવાના ચક્કરમાં, રાતે બાઇક ખેતરે લઈ જાય છે. ત્યાં કોઈક ત્રાટકે છે અને બાઇક લઈને પલાયન થઈ જાય છે. પત્યું. અઠવાડિયે રોશનીનાં લગ્ન છે. હવે શું થશે?

બબ્બે સીઝન સુધી જેણે દર્શકોને જકડી રાખ્યા એવી એક બદનામ ‘આશ્રમ’ સિરીઝની ત્રીજી સીઝનનો બીજો ભાગ આવી ગયો છે. બોબી દેઓલને નિરાલા બાબા ઉર્ફે મોન્ટી તરીકે પેશ કરતી સિરીઝની આ કડી કેવી છે?

એમએક્સ પ્લેયરની સિરીઝના સર્જક પ્રકાશ ઝા છે. લૉકડાઉનમાં, એટલે ઓગસ્ટ 2020માં એની પહેલી સીઝન આવી હતી. લોકોની આસ્થાનો દુરુપયોગ કરતાના ઢોંગી ધર્મગુરુઓ જેવા નિરાલા બાબાને કેન્દ્રસ્થાને રાખીને બનેલી સિરીઝ અનેક બાબતોથી લોકપ્રિય થઈ. આપણે ત્યાં ઢોંગી ધર્મગુરુઓની કમી નથી. એમની ભવ્ય લાઇફસ્ટાઇલ, એમની કામક્રીડાઓ, રાજકીય રમતો અને આર્થિક ઉન્નતિઓ… બધાંથી લોકો વાકેફ છે. ‘આશ્રમ’ સિરીઝ એ વાતોને મનોરંજક પણ વેધક રીતે સામે લાવી.

સીઝન ત્રણના બીજા ભાગના પાંચ એપિસોડ્સમાં વાર્તા ચાલે છે બાબા નિરાલાએ પોતાને ભગવાન લેખાવા માંડ્યો છે ત્યાંથી. બાબાએ કરેલા શારીરિક સંભોગ પછી માનસિક ધ્વસ્ત પમ્મી પહલવાન (અદિતી પોહણકર) ન્યાય મેળવવાને બદલે સળિયા પાછળ છે. કારણ બાબાએ પોતાની શુદ્ધીકરણ (શારીરિક સંભોગ કરવાને અક્ષણ) સાબિત કર્યો છે. એના પર બળાત્કારનો આરોપ લગાડવા માટે પમ્મી હવે સજા ભોગવી રહી છે. બાબાનો પ્રભાવ એના અનુયાયીઓ તો ઠીક, રાજકારણીઓ પર પણ એવો છવાયો છે કે એ પરોક્ષ સત્તાધીશ થઈ ગયો છે. એ ઠરાવે ત્યારે દિવસ અને એ ઠરાવે ત્યારે રાત, એવી હાલત હોય ત્યાં પમ્મી બાબાનું બગાડી લેવાની?

શું જોવું, સાભળવું, વાંચવું, અનુસરવું અને અન્યો સુધી પહોંચાડવું એની જીવનસહજ સમજણ ખતમ કરી નાખી છે ડિજિટલ ક્રાંતિએ. સમય પાકી ગયો છે જ્યારે એની નાગચૂડથી મુક્ત થવાને વ્યક્તિ સફાળી બેઠી થાય

પેલા ‘ઇન્ડિયાસ ગોટ લેટન્ટ’ શોએ આખા દેશમાં બવાલ ઊભો કર્યો એ એક રીતે સારું થયું. એનાથી સારું તો એ થશે કે હલકાઈ કરનારા દેશના બધા અલ્લાહબાદિયાઝ આંટીમાં આવી જાય અને એકવાર દૂધનું દૂધ અને પાણીનું પાણી થઈ જ જાય. સમાચાર એવા પણ આવ્યા કે મહાકુંભમેળા નિમિત્તે ઓનલાઇન મીડિયાથી લોકોને ગેરમાર્ગે દોરનારાં સામે સરકારે લાલ આંખ કરી છે. એવું કરનારાં સોશિયલ મીડિયાના 140 ખાતાં સામે કાયદાકીય પગલાં લેવાઈ રહ્યાં છે. ઇન્ટરનેટ અને ડિજિટલ પ્લેટફોર્મ્સ સાથે કેવી રીતે પાડવો એની સૂધબૂધ નથી વાપરનારાને કે નથી ક્રિએટ કરનારને. સરકાર અશ્લીલ અને અસામાજિક કોન્ટેન્ટ બનાવનારા પર તવાઈ મૂકવા મહેનત કરે એ ઠીક છે. એ સિક્કાની એક બાજુ હશે. કોન્ટેન્ટ જોનારાનું સરકાર શું કરે? એમને શિસ્ત, પ્રમાણભાન કેવી રીતે શીખવે?

વપરાશકર્તા પણ જવાબદાર છેઃ ઓનલાઇન મીડિયા લખાણ, તસવીરો, વિડિયોનો મહાસાગર છે. બે ઘડીના આનંદ, લાઇક-સબસ્ક્રાઇબ માટે એમાં કડદો કરવાની મસ્તી થવી માનવસહજ સ્વભાવ છે. કોઈકના મનમાં આવેલા ઉભરાના પાપે, નરી મસ્તી માટે, ક્યારેક કોઈકને દેખાડી દેવા માટે અવિચારી કોન્ટેન્ટ ઓનલાઇન જાય એ ડેન્જરસ છે. આપણે ચેતી અને સુધરી જવાનું છે. ડિજિટલ મીડિયા પર મૂકેલું બધું કાયમી સંગ્રહ બને છે. એનાં દુષ્પરિણામ સમાજે ભોગવવાં પડી શકે છે. વાઇરલ થતા વિડિયો, પોસ્ટર્સ જોયાં જ હશે. એમાંના અનેક ગેરમાર્ગે દોરનારાં, ખોટી વાતને સાચી તરીકે રજૂ કરનારાં હોય છે. આવું કશું ઓનલાઇન બજારમાં જાતે ફેરવતા પહેલાં કે બીજાએ મૂકેલા કચરાને આલિંગન આપતા પહેલાં વિચારવાનું છે, “આ હું કરું છું એ યોગ્ય છે?”

બિનજરૂરી ઉત્સાહ નહીં રાખવોઃ સમય મળ્યે હવે લોકો ડિજિટલી કનેક્ટ થવાનું કામ સૌથી ઝાઝું કરે છે. વાંચન, આંખો બંધ કરીને બસ પોતાનામાં ખોવાઈ જવું, લટાર મારવી એ બધું ગયું. જ્યારે અકારણ ઓનલાઇન હોઈએ ત્યારે અનેક દુષ્કર્મોને નોતરું આપી બેસાય છે. એ દુષ્કર્મો મગજને ભળતી જ ગલીમાં ભેરવી નાખે છે. એનાથી બચવું જ રહ્યું.