કોઈ વેબ સિરીઝ માટે એક, બે નહીં. ચાર સીઝન ટકી જવું એ મોટી વાત ગણાય. સુભાષ કપૂર સર્જિત, સોની લિવની ‘મહારાની’ આવી જ એક સિરીઝ છે. યોગાનુયોગે, બિહારમાં ચૂંટણીના સમયે જ એની ચોથી સીઝન આવી છે. આજે ત્યાં પરિણામો ઘોષિત થવાનાં છે ત્યારે આપણે આ આઠ એપિસોડની સિરીઝ જોયા પછી મનોરંજનની ચૂંટણીમાં શું પરિણામ આવે છે એની વાત કરીએ.

પહેલો એપિસોડ શરૂ થાય છે વડા પ્રધાન શ્રીનિવાસ જોશી (વિપિન શર્મા)ની ડામાડોળ ખુરશી સાથે. જોશીની ગઠબંધન સરકાર એક પક્ષનો ટેકો ગુમાવે છે. એમના સલાહકારો નવા સાથીની શોધમાં રાની ભારતી (હુમા કુરેશી) પર નજર દોડાવે છે. પણ રાની સાર્વજનિક ધોરણે ઘોષણા કરી દે છે, “હું જોશીને કોઈ કાળ ટેકો નહીં આપું.” કારણ ભૂતકાળના વૈમનસ્ય અને, પોતાના પતિ સાથે થયેલી ગોબાચારી રાનીને હજી બરાબર યાદ છે.

રાનીની ઘોષણા વમળો સર્જે છે. સરકાર બચાવવા જોશીના દાવપેચ શરૂ થાય છે. મરણિયા સ્થિતિમાં એ કારાવાસમાં બંધ નેતા નવીન કુમાર (અમિત સિયાલ)ને મનાવવાના પ્રયાસ કરાવે છે. સાત સંસદસભ્યો ધરાવતો નવીન કહે છે સરકાર બચાવું પણ રાનીને પદભ્રષ્ટ કરવા મહેશ્વરી કમિશનનું પત્તું ઊતારીને એની ગાદી હચમચાવી નાખો. જોશી બરાબર એ દાવ ખેલે છે. રાની સંધિ કરવા દિલ્હી જાય છે પણ હડહડતું અપમાન સહન કરીને એણે પાછાં આવવું પડે છે. જોશી હજી વિચારે કે ‘કબૂતરી’ બરાબર જાળમાં ફસાઈ છે ત્યાં રાની વડા પ્રધાનને ચેકમેટ કરતાં બિહારનાં મુખ્ય પ્રધાનપદેથી રાજીનામું ધરી દે છે. એટલું જ નહીં પણ પોતાના પક્ષની મીટિંગમાં ધડાકો કરે છે કે હવે હું જોશીને પદભ્રષ્ટ કરીને દિલ્હીનો તાજ મેળવું તો હા, બાકી ના.

‘મહારાની’ સિરીઝ એના મૂળ મિજાજાની જેમ આ સીઝનમાં પણ રાજકારણના કડદાની કહાની છે. એમાં વાસ્તવિક પક્ષો અને નેતાઓની છાંટ ધરાવતાં પાત્રો સાથે, કલ્પનીય વળાંકો છે. ચાલીસેક મિનિટ આસપાસના એના એપિસોડ્સ સારા નિર્માણ અને ઠીકઠીક લખાણથી સહ્ય બને છે. સાથે, પ્રસ્થાપિત અને નવા પાત્રોની રજૂઆતથી પ્રવાહમાં નવા આયામો પણ ઉમેરાતા રહે છે. આ વખતે રાનીના વિદેશ ભણતા દીકરા સૂર્યા (દર્શીલ સફરી) અને જોશીની પ્રિયતમા ગાયત્રી (રાજેશ્વરી સચદેવ)નાં પાત્રોથી એ કામ પાર પડે છે.

દસેક વરસ પછીના એક દ્રશ્યની કલ્પના કરીએ. ધારો કે ગુજરાતી સ્ટાર ઉત્તમ દેસાઈ (ત્યાં સુધીમાં આ નામનો કોઈક સુપરસ્ટાર હોઈ પણ શકે, રાઇટ?) અથવા સુપરસ્ટાર યશ સોની (ત્યાં સુધીમાં યશ આ સ્તરે પહોંચી જ ગયો હશે, રાઇટ?)ની નવી ફિલ્મ રિલીઝ થઈ રહી છે. ગુજરાતમાં એ ગુજરાતીમાં અને દેશના અન્ય રાજ્યો માટે, હિન્દી, તામિલ, તેલુગુ, મલયાલમ, કન્નડ જેવી ભાષાઓમાં પણ રિલીઝ થઈ છે. અત્યારે ગુજરાતી ફિલ્મો પહેલા દિવસે કરોડ-બે કરોડનું કલેક્શન માંડ કરે છે. એ પણ અપવાદરૂપ કિસ્સામાં. 2035માં આ કલેક્શન દસ કરોડે પહોંચી ગયું છે. એ પણ એકલી ગુજરાતી ભાષામાં. અને અન્ય ભાષામાં પણ એ એનાથી વધુ વેપાર કરીને ઝંડા ફરકાવી દે છે. પરિણામ? બોક્સ ઓફિસ કલેક્શનમાં જબ્બર ઉછાળો અને બીજું, એનાથી પણ મહત્ત્વનું કે, ઉત્તમ દેસાઈ અને યશ સોની રાષ્ટ્રીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્ટાર્સ બની ગયા છે.

કોઈને થશે કે આ તો ટાઢા પહોરની ગપ થઈ પણ ના, સિસ્ટમેટિક વિચાર અને માર્કેટિંગના કોમ્બિનેશનથી આવું બિલકુલ થઈ શકે  છે. એમાં ઓનલાઇન દુનિયા ઉમેરી દો તો જણાશે કે નથિંગ ઇઝ ઇમ્પોસિબલ.

‘સર્ચઃ ધ નૈના મર્ડર કેસ’ના ત્રીજા એપિસોડમાં એક પત્રકાર પોલીસ અધિકારીને પૂછે છે, “સર, કઈં કેસીસ મેં અપરાધી પુલિસ કી લાપરવાહી કી વજહ સે છૂટ જાતે હૈ. ઇસ બાર આપ ક્યા અલગ કર રહે હૈ?” એક્ઝેક્ટલી આ સવાલ ઘણા દર્શકોના મનમાં ક્રાઇમ સિરીઝ જોતા પહેલાં થતો હોય છેઃ અઢળક બની રહેલી ક્રાઇમ સિરીઝ વચ્ચે એવી જ એક સિરીઝ બનાવતી વખતે એના સર્જકો એવું શું અલગ કરી રહ્યા છે કે…

…કારણ ક્રાઇમ સિરીઝની ઓટીટી પર ભરમાર છે. ગમે તે પ્લેટફોર્મ પર જઈએ, એક અથવા બીજી ક્રાઇમ સિરીઝ મળી આવશે. અમુક તોપ જેવી તો અમુક સૂરસરિયા જેવી. જિયો હોટસ્ટારની આ લેટેસ્ટ સિરીઝ તોપ કે સૂરસૂરિયું?

ડેનિશ ક્રાઇમ સિરીઝ ‘ફોબ્રુડલ્સન’ (ધ કિલિંગ) પરથી બનેલી ‘સર્ચઃ ધ નૈના મર્ડર કેસ’માં વાત છે કોલેજકન્યા નૈના મરાઠે (ચાંદસી કટારિયા)ના મર્ડર અને તપાસની. એ પણ જાણી લો કે સિરીઝની એક કરતાં વધુ સીઝન હશે. બની શકે કે ક્રાઇમના કિસ્સા નવાનવા આવ્યે રાખશે. સિરીઝની પહેલી સીઝનના છ એપિસોડ્સ આવ્યા છે. દિગ્દર્શક રોહન સિપ્પીની સિરીઝમાં મુખ્ય કિરદાર સંયુક્તા દાસ (કોંકણા સેન શર્મા) છે. ટ્રાન્સફર પહેલાં, એસીપી તરીકે છેલ્લા દિવસે એ જવાબદારી નવનિયુક્ત એસીપી જય કંવલ (સૂર્ય શર્મા)ને સોંપે છે. ત્યાં નૈનાના ગાયબ થયાની મેટર આવે છે. તપાસમાં નૈનાનો મૃતદેહ મળી આવે છે. એ મળે છે પાણીમાં ગરકાવ પોલિટિકલ પાર્ટીની કારની ડિકીમાં. કાર છે યુવા નેતા તુષાર સુર્વે (શિવ પંડિત)ની પાર્ટીની.

“પણ તારે તારાં માબાપ સામે કેસ શા માટે માંડવો છે?” બાર વરસના ટેણિયા ઝૈન એલ હાજને અદાલતમાં ન્યાયાધીશ પ્રશ્ન કરે છે. શૂન્ય આંખે એ સણસણતો જવાબ આપે છે, “કારણ કે (એમના પાપે) હું જન્મ્યો…” બાળકને સાચવવાની ત્રેવડ નહીં છતાં એક પછી એક બાળક જણ્યે જતાં માબાપ વિરુદ્ધ એક બાળકનું એ સણસણતું તીર છે. 

લેબનીઝ ફિલ્મ ‘કાપરનોમ’ (કે ‘કાપરનાહુમ’) બાર વરસના ટેણિયા ઝૈનની કથા છે. એના વિષાદ અને એના નિર્ણયોની કથા છે. સંજોગવશાત્ જેલમાં ગોંધાયા પછી ત્યાં એ એક જણને ચાકૂ ભોંકી દે છે. એમાં કેસ થાય છે. એ સમયે અદાલતમાં એનાં માબાપ હાજર છે. ત્યાં ઝૈન માબાપ વિરુદ્ધ કેસ કરવાની વાત મૂકે છે. 

એનાં માબાપ, સૌઆદ અને સેલીમે, દીકરાના જન્મ પછી એનું બર્થ સર્ટિફિકેટ લેવાની દરકાર કરી નહોતી. એમણે આવી દરકાર એમનાં અન્ય સાત-આઠ સંતાનો માટે પણ કરી નથી. એમને મન બાળક જણવું એ શારીરિક ભૂખ સંતોષવાનું નૈસર્ગિક કૃત્ય છે. જણ્યા પછી બાળકના ઉછેરની ઔકાત કે તમન્ના તેલ પીવા જાય. લેબનીઝ શહેર બૈરતના ઝૂંપડપટ્ટી વિસ્તારમાં રહેતા આ પરિવારની ભીંતો અને છત પર જાણે શબ્દ કોતરાયેલો છેઃ સંઘર્ષ. 

આવા પરિવારનું ફરજંદ ઝૈન ઘરથી ભાગીને પોતાની રીતે જીવનની લડાઈ લડે છે. એનું ઘર છોડવાનું કારણ છે. માબાપ એની વહાલસોયી, અગિયાર વરસની બહેન સેહરને, ત્રીસીમાં આવેલા પુરુષ અસાદને વેચી નાખે છે, માત્ર બે મરઘીઓ માટે. અસાદ આવડી નાની છોકરીને ગર્ભવતી કરે છે જે બને છે સેહરના મૃત્યુનું કારણ.