પડદે દેખાતાં દૃશ્યો માત્ર જોવાનાં નહીં, પણ જીવવાના અને જાતે અનુભવવાનાં થઈ જાય એ દિવસો દૂર નથી. વિડીયો ગેમમાં જેમ રમનાર ગેમમાં સર્જાયેલી દુનિયા જાતે ઘમરોળે છે એમ ઓટીટીના શોઝમાં પણ થઈ શકવાનું છે. મેચ કે મ્યુઝિક કોન્સર્ટ જોવા મોંઘી ટિકિટ લઈ સ્ટેડિયમમાં જઈ જેવો આનંદ ના માણી શકાય એવો મેટાવર્સથી ઘેરબેઠા માણી શકાશે…

ધારો કે અમદાવાદમાં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ક્રિકેટ મેચ રમાઈ રહી છે. આપણું સ્ટેડિયમ ભલે વિશ્વનું સૌથી મોટું ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ હોય, પણ છેવટે એની દર્શકો સમાવવાની એક હદ છે. મેચના મહિનાઓ પહેલાં એની ટિકિટ ચપોચપ વેચાઈ જવાથી અનેક હરખપદુડા દર્શકો બળાપો કાઢી રહ્યા છે કે હું રહી ગયો (કે રહી ગઈ)! આ દર્શકોને જો પહેલી હરોળની કે વીઆઈપી બોક્સની ટિકિટ મળી જાય, તો?

એ શક્ય થવામાં કદાચ ઝાઝો સમય નહીં લાગે. એટલું જ નહીં, મેચ જોવા દર્શકે સ્ટેડિયમ સુધી લાંબા પણ નહીં થવું પડે. ઘેરબેઠા, પોતાની આંખો સમક્ષ રાખેલી કે આંખો પર પહેરેલી સ્ક્રીન પર કે ટીવી પર એ મેચ બિલકુલ એવી રીતે માણી શકશે જેવી રીતે માણી શકાય સ્ટેડિયમમાં. એ શક્ય કરશે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ અને મેટાવર્સનું મિલન. માત્ર એ શું કામ, આ મિલન મનોરંજન અને જાહેરાતની દુનિયાનું કલેવર પણ સમૂળગું બદલાવી નાખે એવી એમાં તાકાત હશે.

પહેલાં મેટાવર્સ શબ્દને સમજી લઈએ જે આજકાલ બહુ વપરાય છે. ૧૯૯૨ની નીલ સ્ટિફન્સનની એક સાયન્સ ફિક્શન નોવેલ નામે ‘સ્નો ક્રેશ’ આવી હતી. એમાં મેટાવર્સ શબ્દ પહેલીવાર વપરાયો હતો. એ શબ્દ બન્યો હતો મેટા શબ્દ અને યુનિવર્સમાંના વર્સને ભેગા કરીને. મેટાના બે અર્થ થાય, એક છે કોઈ સ્થિતિ કે પરિવર્તન સંબંધિત, અને બીજો અર્થ છે, ઉચ્ચતર કે વિશાળ.  યુનિવર્સ એટલે વિશ્વ. મેટાવર્સ, ઇન શોર્ટ, એટલે એક કાલ્પનિક વિશ્વ. એમાં સ્થળ અને પદાર્થ સર્જવામાં આવે છે. એની સાથે વ્યક્તિ ટેકનોલોજીની મદદથી એક શરીર કે અવતાર ધારણ કરીને એકરસ થાય છે. મોબાઇલ અને ઇન્ટરનેટ વાપરતાં વાપરતાં હવે અવતાર એટલે શું એનાથી લગભગ સૌ પરિચિત થઈ ગયા છે. વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સના સંગમથી અવતાર ધારણ કરીને વ્યક્તિ અનેક કાલ્પનિક વિશ્વોમાં વિહરી શકશે. સાથે, પેલી મેચ જેમાં ટિકિટ ના મળી એનો આનંદ પણ માણી શકશે.

નવી ફિલ્મો અને સિરીઝ સૌ ઉત્સુકતાપૂર્વક ઓટીટી પર જુએ. ઘણા ક્લાસિક ફિલ્મો જોવા પણ તલસતા હોય. જાણીએ આવી પાંચ ફિલ્મોને ઓનલાઇન જોવાના વિકલ્પો

ફિલ્મો આવે અને જાય. અમુક એવી સાબિત થાય જેમને વારંવાર જોવાનું મન થાય. 1913માં રિલીઝ થયેલી પ્રથમ ભારતીય ફિલ્મ ‘રાજા હરિશચંદ્ર’ મૂંગી ફિલ્મ હતી. એણે સિનેમાની તેજતર્રાર પ્રગતિનાં દ્વાર ઉઘાડ્યાં હતાં. અરદેશર ઇરાની નિર્મિત-દિગ્દર્શિત ‘આલમ આરા’ 1931માં આવી. એ 124 મિનિટ એટલે લગભગ બે કલાકની હતી. પછી ફિલ્મોની લંબાઈ વધતી ગઈ. સમયાવધિની દ્રષ્ટિએ સૌથી લાંબી હિન્દી ફિલ્મ ‘તમસ’ (ટેલિવિઝન ફિલ્મ) 1988માં આવી. લંબાઈ 298 મિનિટ મતલબ ઓલમોસ્ટ પાંચ કલાક! મોટા પડદાની લાંબી ફિલ્મો ‘એલઓસી કારગિલ’ 255 મિનિટ તો ‘મેરા નામ જોકર’ 244 મિનિટની હતી. સમયનું ચક્ર વળી એ મુકામે છે જ્યાં ફિલ્મોની લંબાઈ, ‘આલમ આરા’ની જેમ, બેએક કલાક આસપાસ આવી છે.

ફિલ્મો, વેબ સિરીઝ, મ્યુઝિક, ટીવી શોઝના અતિરેકે મુશ્કેલી સર્જી છે. હવે એ સૌ આવે અને જાય છે પણ મન કે હૃદયમાં ભાગ્યે જ અવિચળ સ્થાન બનાવે છે. બે વરસ પહેલાંની ફિલ્મ કે ગીત આજે કોઈ જોતું કે ગણગણતું હોય એવું ઓછું બને છે. અંતાક્ષરી અને સહેલગાહમાં સૌથી વધુ જૂનાં અને એવરગ્રીન ગવાય છે. અરિજિતથી બાદશાહ સુધીના ગાયકો યુવાનોમાં લોકપ્રિય હોય પણ સમુહગાનમાં રફી, કિશોર, મુકેશ, લતા, આશા વગેરેનાં ગીતો વધુ ગવાય છે. અણર ગીતો અને સર્વોત્તમ ફિલ્મોનું અવિચળ સ્થાન છે. એમનું સ્મરણમાત્ર ઝણઝણાટી કરાવે છે. વાર્તા, રજૂઆત, અભિનય, નિર્માણ, દિગ્દર્શનના મોરચે ક્લાસિક ફિલ્મોમાં ખાસ હોય છે. નોસ્ટાલજિક વેલ્યુઝ પણ ખરી. ક્લાસિક ફિલ્મો ઓટીટી પર ખાસ પ્રમોટ થતી નથી. સૌને રસ છે તાજા માલના પ્રદર્શનમાં. ક્લાસિક ફિલ્મો ક્યાં જોવી એ ઝટ સમજાતું નથી. પાંચ ક્લાસિક ફિલ્મોની યાદી આ રહી, જેમને ઓનલાઇન જોઈ શકાય છે.

શોલેઃ જય અને વીરુની જોડી, નટખટ બસંતી. ક્રૂર ગબ્બર સિંઘ અને ગણતરીબાજ ઠાકુરથી નવી પેઢી પણ પરિચિત છે. ‘શોલે’એ ત્યારે બોક્સ ઓફિસ પર કમાયેલા રૂ. 35 કરોડ આજના રૂ. 980 કરોડ થાય. ટીવી, ઓટીટી, સેટેલાઇટ રાઇટ્સની આવક વિના. કહો કે ‘શોલે’ સામે ‘પઠાન’ની સફળતા મોળી છે. ત્યારે સિંગલ સ્ક્રીન હતી, મલ્ટીપ્લેક્સની મોંઘી ટિકિટો નહોતી. ત્યારે થિયેટરમાં ફિલ્મો જોવાનો ક્રેઝ નહોતો. છતાં, આવી સફળતા! ‘શોલે’ જોવા એમેઝોન પ્રાઇમ, યુટ્યુબ, એપલ ટીવી જેવા વિકલ્પો છે. એન્જોય.

પ્યાસાઃ ગુરુદત્તનું સાચું નામ વસંતકુમાર પદુકોણ. તેમના ડિરેક્ટર બનવા પાછળ રસપ્રદ કિસ્સો હતો. ગુરુદત્તને ડિરેક્ટર તરીકે પ્રથમ તક સુપરસ્ટાર દેવ આનંદે આપી હતી. ગોઠવણ એવી હતી કે ગુરુદત્તના દિગ્દર્શનમાં હીરો દેવ રહે અને દેવના નિર્માણમાં ડિરેક્ટર ગુરુદત્ત રહે. બેઉએ ‘બાઝી’, ‘જાલ’, ‘સીઆઈડી’ જેવી યાદગાર ફિલ્મો આપી. પછી વિચારભેદ થયો. ગુરુદત્ત અભિનેતા પણ હતા. 1957ની પ્યાસામાં તેમની ઇચ્છા દિલીપ કુમારને લેવાની હતી. જોકે ડોક્ટરે દિલીપ કુમારને ત્યારે હળવીફુલ ફિલ્મો કરવાની સલાહ આપી હતી. ‘પ્યાસા’માં ગુરુદત્ત જાતે હીરો બન્યા. એ વિશ્વની શ્રેષ્ઠ ફિલ્મોની યાદીમાં સ્થાન પામી. અગણિત નવા ડિરેક્ટર્સ ગુરુદત્તની ફિલ્મોથી ઘણું શીખ્યા છે. કળાત્મકતા અને વેપાર બેઉનો સમન્વય કરવાની ગુરુચાવી ‘પ્યાસા’ ગણાય છે. એનું સંગીત પણ વિશ્વના ઓલ ટાઇમ ગ્રેટ ફિલ્મ સંગીતમાં આવે છે. ‘પ્યાસા’ માણો યુટ્યુબ. એમેઝોન પ્રાઇમ, ઝેન્ગા ટીવી, એરટેલ એક્સ્ટ્રીમ અને અન્ય પ્લેટફોર્મ્સ પર.