ફિલ્મોમાં ભગવાન અને ભગવાનને સાંકળી લેતી ફિલ્મોની આપણે ત્યાં કમી નથી. રિદ્ધિસિદ્ધિના સ્વામી ગણેશજીને ફિલ્મોમાં ખાસ્સા પ્રેમથી સ્થાન મળતું રહ્યું છે. એવી અમુક ફિલ્મોની યાદી પ્રસ્તુત છે જેની સાથે વણાયેલો છે બાપાનો મહિમા 

ગણપતિબાપા આવી ગયા છે. ફિલ્મોમાં પણ એમણે અનેકવાર આગમન કર્યું છે. બોલિવુડે બાપાને ઘણીવાર, ઘણી રીતે ખમ્મા કરી છે. ઓટીટી પર બાપાની ફિલ્મો જોવાનો આનંદ માણવાનો આ પરફેક્ટ સમય છે. વાત કરીએ એવી ફિલ્મોની જેમાં ગણેશોત્સવનો તહેવાર આગવી રીતે ઉજવાયો હોય અને જેને માણી શકાય છે ઓટીટી પર.

અગ્નિપથ: ઓરિજિનલ’ અગ્નિપથ’ ૧૯૯૦માં આવી હતી. સુપર ડિરેક્ટર મુકુલ આનંદે ડિરેકટ કરેલી અમિતાભ બચ્ચનને ચમકાવતી ત્રણ યાદગાર ફિલ્મોમાં એક ‘અગ્નિપથ’ હતી. એની રિમેક ૨૦૧૨માં આવી જેના દિગ્દર્શક કરણ મલ્હોત્રા હતા. હૃતિક રોશન, સંજય દત્ત, પ્રિયંકા ચોપરા અને રિશી કપૂર એમાં મુખ્ય પાત્રોમાં હતાં. બેશક, અસલ ‘અગ્નિપથ’ એકદમ જબરદસ્ત હતી. રિમેક પણ બોક્સ ઓફિસ પર સફળ રહી હતી. બેઉની તુલના તો વિવેચનનો વિષય એટલે એ કરવાનું રહેવા દઇએ. રીમેકમાં હૃતિક રોશનના પાત્ર વિજય દીનાનાથ ચવ્હાણને બાપાની પૂજા કરતું દેખાડવામાં આવ્યું છે. મૂળ ફિલ્મમાં પણ ગણેશજીનો મહિમા હતો. એનું ‘ગણપતિ અપને ગાંવ ચલે’, ગીત આજે પણ લોકજીભે છે. એની જગ્યાએ રીમેકમાં ‘દેવા શ્રીગણેશા’ ગીત છે. ફિલ્મને માણવા પહોંચી જાવ નેટફ્લિક્સ કે એમેઝોન પ્રાઇમ પર. ઉપરાંત એપલ ટીવી, યુટયુબ કે ગૂગલ પ્લે મૂવીઝ પર એ કિંમત ચૂકવીને જોઈ શકાય છે.

એબીસીડી: રેમો ડિસોઝાએ ડિરેકટ કરેલી આ ફિલ્મે, જેનું આખું નામ ‘એની બડી કેન ડાન્સ’ હતું, એણે રજૂઆત પછી સૌને ચકિત કરી દીધા હતા. એની પાસે કોઈને ખાસ અપેક્ષા નહોતી. પ્રભુ દેવા, ગણેશ આચાર્ય, કે. કે. મેનન અભિનિત આ ફિલ્મે રિલીઝ પછી તરખાટ મચાવ્યો હતો. ફિલ્મ સફળ હતી એ તો જાણે એક વાત, પણ એ અનેક રીતે હૃદયસ્પર્શી હતી એ એનાથી મોટી ખાસિયત. એના કલાઇમેક્સમાં આવતા નૃત્યમાં દુંદાળાદેવને સાંકળતું ગીત હતું, જેને કલાઇમેક્સને ચાર ચાંદ લગાડી દીધા હતા. ફિલ્મ નેટફ્લિક્સ પર જોઈ શકાય, અથવા નાણાં ચૂકવીને યુટયુબ કે ગૂગલ પ્લે મૂવીઝ પર.

વાસ્તવ: સંજય દત્ત, નમ્રતા શિરોડકર, પરેશ રાવલ, સંજય નાર્વેકર, રીમા લાગુ, દીપક તિજોરી જેવાં કલાકારોવાળી આ ફિલ્મ એના સમયની એક સૌથી સફળ ફિલ્મ હતી. સંજય દત્તની વારંવાર ઉપર અને નીચે જતી કારકિર્દીમાં જે અમુક ફિલ્મોએ કાયમી છાપ છોડી એમાંની એક ‘વાસ્તવ’ છે. એના દિગ્દર્શક મહેશ માંજરેકર હતા. એમની શ્રે ફિલ્મોમાં નિથશકપણે એક આ ફિલ્મ છે. એમાં ગણપતિની આરતી ‘શેંદૂર લાલ ચઢાયો અચ્છા ગજમુખ કો’ હતી. આજે પણ એ આરતી સર્વત્ર વાગે છે. એક સામાન્ય યુવાન કેવી રીતે અંડરવર્લ્ડના ચક્કરમાં પડીને બદલાઈ જાય છે એની ‘વાસ્તવ’ની વાર્તા જકડી રાખનારી છે. ફિલ્મ એમેઝોન પ્રાઇમ અને યુટયુબ પર ઉપલબ્ધ છે.

ડોન: શાહરુખ ખાનની ‘ડોન’ એટલે એ નામની જ અમિતાભની ફિલ્મની રિમેક. એમાં બાપાની વિદાય વખતનું ગીત ‘મોરયા રે’ હતું. એકદમ ખર્ચાળ અને ભવ્ય રીતે એને શૂટ કરવામાં આવ્યું હતું. ૨૦૦૬ની ફરહાન અખ્તર દિગ્દશત ફિલ્મ આ ગીત માટે યાદ આવે એ સ્વાભાવિક છે. આ ફિલ્મ પણ નેટફ્લિક્સ, એમેઝોન પ્રાઇમ પર લવાજમ સાથે જોઈ  શકાય છે. અથવા એપલ ટીવી, યુટયુબ કે ગૂગલ પ્લે મૂવીઝ પર એકવાર જોવાની કિંમત ચૂકવીને જોઈ શકાય છે.

સત્યા: રામ ગોપાલ વર્માને ટોચના ડિરેક્ટર તરીકે પ્રસ્થાપિત કરનારી આ ફિલ્મમાં ઊમલા માતોંડકર સાથે ચક્રવર્તી અને મનોજ બાજપાયી હતાં. હીરો ચક્રવર્તી હતા પણ ફિલ્મ બની ગઈ મનોજની. બાજપાયી આ ફિલ્મથી એક અજાણ્યા કલાકારમાંથી આશાસ્પદ સ્ટાર બન્યા હતા. મુંબઈના અંડરવર્લ્ડને સૌથી વાસ્તવિક રીતે દર્શાવનાર ફિલ્મોમાં ‘સત્યા’ની ગણના થાય છે. ફિલ્મના અંતમાં ગણેશચતુર્થી બેકડ્રોપ તરીકે છે. સોની લિવ, યુટયુબ કે એમેઝોન પ્રાઇમ પર ફિલ્મ જોઈ શકાય છે. છેક ૧૯૯૮ની હોવા છતાં ફિલ્મ ૨૦૨૩માં પણ એટલી જ મજાની લાગશે જાણે તરોતાજા હોય. શેફાલી શાહ એમાં સત્યાની પત્ની તરીકે, ગોવિંદ નામદેવ ભાઉ તરીકે તો સૌરભ શુકલા કલ્લુ મામા તરીકે એકદમ જામે છે. ‘સપને મેં મિલતી હૈ’, ‘ગોલી માર ભેજે મેં’ સહિતનાં ફિલ્મનાં ગીતો પણ કમાલ છે.

ગયા વખતે આપણે વાત કરી હતી રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર જીતનારી ફિલ્મોની અને એમને ઓટીટી પર ક્યાં માણી શકાય એની. આ વખતે એની થોડી વધુ ચર્ચા કરીએ. જાણીએ બીજી પણ એવી ફિલ્મો વિશે જેની સરાહના થઈ છે અને જે ઓટીટી પર જોઈ શકાય છે

દેશની ફિલ્મોને અપાતા રાષ્ટ્રીય પુરસ્કારના મામલે એક વાત સારી છે. એમાં કોઈ એક ભાષાને પ્રાધાન્ય અપાતું નથી. તમામ ભાષાઓને એકસમાન ધોરણે મહત્ત્વ મળે છે. બીજું કે ખાનગી એવોર્ડ્સની તુલનામાં આ એવોર્ડ્સ વિશે ઓછા વિવાદો થાય છે. સરકારી સંચાલન હોવાથી કોઈ કહી શકે કે એમાં ઘાલમેલ થતી હશે, પણ વરસોની લાંબી યાદી જુઓ તો એ ખ્યાલ પણ આવે છે કે બહુધા આ એવોર્ડ્સ યોગ્ય ફિલ્મોને મળ્યા છે. ગયા વખતે આપણે ‘હેલ્લારો’, ‘મિર્ઝા ગાલિબ’, ‘દો આંખેં બારહ હાથ’, ‘અનુરાધા’, ‘શહર ઔર સપના’, ‘તીસરી કસમ’, ‘ભુવન શોમ’, ‘મૃગયા’ની વાત કરી હતી. આ ફિલ્મો આજે પણ દર્શકોના માનસપટ પર છે. એમાંની ઘણી આજે પણ માણવા જેવી છે. સમયના પ્રવાહમાં પણ એમની મનોરંજક કે સામાજિક સંદેશ આપવાની ગુણવત્તા ખાસ્સી ટકી રહી છે.

 આજે વાત કરીએ એવી બીજી થોડી ફિલ્મોની જેમણે રાષ્ટ્રીય પુરસ્કાર જીત્યા છે.

શ્વાસઃ ૨૦૦૩માં આવેલી આ મરાઠી ફિલ્મ જો ના જોઈ હોય તો અવશ્ય જોજો. એના ડિરેક્ટર અરુણ નલાવડે છે, જેઓ દિગ્દર્શક બન્યા તે પહેલાં મુંબઈની બેસ્ટ બસનું સંચાલન કરતા ઉપક્રમમાં નોકરી કરતા હતા. ‘શ્વાસ’ એમની પહેલી ફિલ્મ હતી અને અત્યંત સફળ હતી. ફિલ્મ બનાવવા પૈસા નહોતા છતાં એમણે સાહસ ખેડયું હતું. નિર્માણ માટે અનેક જણનો સાથ મેળવીને તેમણે પડદા પર સરસ વાર્તા  કહેવાનું સ્વપ્ન સાકાર કર્યું હતું. વાર્તા એવી છે કે એક દાદા પોતાના ગામથી દીકરાને મુંબઈ લાવે છે અને તેઓ પૌત્રની આંખનો ઇલાજ કરાવવા માગે છે. વાર્તા હૃદયસ્પર્શી છે અને મનોરંજક પણ. ફિલ્મ પ્રાઇમ વિડીયો પર ઉપલબ્ધ છે.

પેજ થ્રીઃ દિગ્દર્શક મધુર ભંડારકરનો સર્જનાત્મક સૂર્ય મધ્યાહને તપતો હતો ત્યારે, ૨૦૦૪માં, આવી હતી આ ફિલ્મ. આજે પણ એને માણો તો ખ્યાલ આવે કે એ કેટલી સરસ હતી. મુંબઈ આવેલી નવોદિત પત્રકાર માધવીને સેલિબ્રિટીઝના રિપોટગની જવાબદારી મળે પછી શું થાય એની વાર્તા છે. ફિલ્મની ટ્રીટમેન્ટથી લઈને કલાકારોનો અભિનય અને અન્ય પાસાં પણ દમદાર છે. સ્વાભાવિક છે કે કમશયલ ફિલ્મ હોવા છતાં એ રાષ્ટ્રીય એવોર્ડ જીતી તો એનાં કારણો છે. એને માણી શકો છો એમએક્સ પ્લેયર, પ્રાઇમ વિડિયો કે યુટયુબ પર.

બીજા કોઈ પણ એવોર્ડ્સ કરતાં નેશનલ એવોર્ડ્સ થોડા વધુ વિશ્વસનીય છે. હાલમાં આપણી ફિલ્મો માટે આ એવોર્ડ્સ જાહેર થયા છે. કયા ઓટીટી પ્લેટફોર્મ પર અગાઉની કઈ એવોર્ડ વિજેતા ફિલ્મ જોઈ શકાય એની વાત કરીએ…

૧૯૫૪માં ભારતમાં ફિલ્મોને રાષ્ટ્રીય એવોર્ડ્સ આપવાની શરૂઆત થઈ હતી. ભારત સરકારનું ડિરેક્ટોરેટ ઓફ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ્સ ૧૯૭૩થી એનું સંચાલન કરે છે. પહેલાં સંચાલન ઇન્ટરનેશનલ ફિલ્મ ફેસ્ટિવલ ઓફ ઇન્ડિયા અને ઇન્ડિયન પેનોરમા કરતું હતું.

ફિલ્મોના નેશનલ એવોર્ડ્સ માટે કેન્દ્ર સરકાર પેનલ રચે છે. દિલ્હીમાં એવોર્ડ એનાયત થાય છે રાષ્ટ્રપતિના હાથે. એમાં દેશની બધી ભાષામાં પાછલા વરસમાં બનેલી ફિલ્મો સામેલ કરવામાં આવે છે. ફીચર ફિલ્મો ઉપરાંત નોન-ફીચર ફિલ્મોને પણ સ્પર્ધામાં હોય છે. દર વરસે સોથી વધુ ફિલ્મો એવોર્ડ્સ માટે મેદાનમાં હોય છે. કઈ ફિલ્મો ધ્યાનમાં લેવામાં આવશે એના નિયમો છે. એક નિયમ કે દિગ્દર્શક ભારતીય અને નિર્માણ પણ ભારતમાં થયું હોવું જોઈએ. પાછલા કેલેન્ડર વરસમાં જે ફિલ્મોએ સેન્સર બોર્ડનું પ્રમાણપત્ર મેળવ્યું હોય એ સામેલ થઈ શકે છે. લેખકો માટે પણ એમાં ઇનામ છે. વિજેતાને પ્રમાણપત્ર, મેડલ અને રોકડ ઇનામ આપવામાં આવે છે.

મનોરંજન સાથે ફિલ્મનું ભારતીય પરિપ્રેક્ષ્યમાં સામાજિક, રાષ્ટ્રીય મહત્ત્વ પણ ચકાસવામાં આવે છે. ફિલ્મ મનોરંજનના કે સામાજિક કે દેશપ્રેમના દ્રષ્ટિકોણથી વિજેતા થઈ શકે છે. ૧૯૫૩માં શ્રેષ્ઠ ફિલ્મનો પહેલો એવોર્ડ મરાઠી ફિલ્મ ‘શ્યામચી આઈ’ને એનાયત થયો હતો. હાલમાં જાહેર થનારા ૬૯મા એવોર્ડ્સમાં સન્માનની હકદાર તેલુગુ ફિલ્મ ‘પુષ્પાઃ ધ રાઇઝ’ થઈ છે. ૧૯૭૮માં એવોર્ડ જાહેર અપાયા નહોતા. જે ભાષાની ફિલ્મોએ સૌથી વધુ વખત આ એવોર્ડ જીત્યો છે એ હિન્દી નહીં, બંગાળી છે. બાવીસ વખત બંગાળી ફિલ્મોએ મેદાન માર્યું છે. સૌથી વધુ વખત શ્રેષ્ઠ દિગ્દર્શક થનારા સર્જક પણ બંગાળી સત્યજીત રાય છે. એમણે છ વખત આ સન્માન મેળવ્યું હતું. બંગાળી પછી સૌથી વધુ વખત શ્રેષ્ઠ ફીચર ફિલ્મનો એવોર્ડ જીતનારી ભાષા આ રહીઃ મલયાલમ (૧૩), હિન્દી (૧૨), કન્નડ (છ) મરાઠી (પાંચ), તામિલ (ત્રણ), અને બે-બે વખત સંસ્કૃત, આસામીઝ અને તેલુગુ. પહેલીવાર આ એવોર્ડ જીતનારી ગુજરાતી ફિલ્મ ૨૦૧૮ની ‘હેલ્લારો’ હતી. ૨૦૧૪માં મરાઠી ફિલ્મ ‘કોર્ટ’ વિજેતા હતી અને એ ગુજરાતી સહિતની ચાર ભાષામાં બની હતી. ૨૦૧૩માં આપણા સર્જક આનંદ ગાંધીની ‘શિપ ઓફ થિસિયસ’ને આ એવોર્ડ મળ્યો હતો. એ ફિલ્મ ઇંગ્લિશ અને હિન્દીમાં હતી. નેશનલ એવોર્ડ વિજેતા ફિલ્મો ઓનલાઇન જોવા ક્યાં પહોંચી જવું એની વાત બે ભાગમાં કરીશું.

હેલ્લારોઃ અભિષેક શાહ દિગ્દશત આ ફિલ્મ એમએક્સ પ્લેયર પર છે. ૧૯૭૫માં કચ્છના રણમાં એની વાર્તા આકાર લે છે. વરસાદવિહોણા ગામમાં, ભૂતકાળના એક શાપને લીધે સ્ત્રીઓના ગરબા રમવા પર પ્રતિબંધ છે. એવામાં પાણી ભરવા જતી ગામની મહિલાઓને નજર પડે છે એક પરદેશી ઢોલી. ‘હેલ્લારો’માં આપણા ઉત્કૃષ્ટ કલાકારોનો શંભુમેળો છે. એની અભિનેત્રીઓને ફિલ્મ માટે શ્રેષ્ઠ અભિનયનો એવોર્ડ પણ અપાયો હતો.

મિર્ઝા ગાલિબઃ ૧૯૫૪માં આ સન્માન મેળવનારી પહેલી હિન્દી ફિલ્મ આ હતી. એ ઉપલબ્ધ છે ઇરોસ નાઉ પર. ખાં સર્જક સોહરાબ મોદી નિર્માતા-દિગ્દર્શક હતા. ભારત ભૂષણ અને સુરૈયા જેવાં સુપર કલાકારોની ફિલ્મનાં ગીતો પણ અમર છે. સ્વાભાવિક છે વાત મિર્ઝા ગાલિબની હોય તો ગીતો અવ્વલ હોવાનાં જ. ‘દિલ એ નાદાં તુઝે હુઆ ક્યા હૈ’, ‘આહ કો ચાહિયે’, ‘નુક્તા ચીન હૈ’… માણવા પહોંચી જાવ ઓટીટી પર, માણો નોસ્ટાલજિક ફીલિંગ.

ફિલ્મસ્ટાર્સે ફિલ્મો થકી મળતી લોકપ્રિયતાને કાયમ બીજા અનેક મોરચે કેશ કરી છે. મોડેલિંગ હોય કે મહેમાન તરીકે ક્યાંક અલપઝલપ હાજરી નોંધાવીને તગડી ફી વસૂલવાની વાત, ફિલ્મોની લોકપ્રિયતા કલાકારને ક્યાંય લઈ જાય છે. એટલે જ ઓટીટીના તૈયાર ભાણે પલાંઠી વાળીને જ્યાફત ઉડાવવી ફિલ્મસ્ટાર્સ માટે ડાબા હાથનો ખેલ છે

વાત કાં તો મગજમાં બેસે એવી નથી કાં પછી મગજને ચકરાવે ચડાવી દે એવી છે. ઓટીટી માટે જ બનેલી બિગ બોસની સીઝન ટુ જસ્ટ હમણાં પતી. ભાઈજાન સલમાન ખાને એને હોસ્ટ કરી. છપ્પન એપિસોડ્સ એના થયા. સત્તર જૂનથી 14 ઓગસ્ટ સુધી સિરીઝ ચાલી. એટલામાં, એટલે કે બે મહિનાથી ઓછા સમયમાં ગેલેક્સી એપાર્ટમેન્ટ્સમાં રહેતા સલ્લુમિયાંના ઘેર કડકડતા સાતસો કરોડ રૂપિયા પહોંચી ગયા. એક એપિસોડના રૂપિયા સાડાબાર કરોડ પ્રમાણે, છપ્પન એપિસોડ માટે.

બિગ બોસે માત્ર સલમાનને નહીં, એન્ટિલિયાવાસી મુકેશ અંબાણીને પણ બખ્ખાં કરાવી દીધા છે. ઓટીટીની દુનિયામાં એમના જિયો સિનેમાએ આની પહેલાં આઈપીએલથી તરખાટ મચાવ્યો અને હવે આ સિરીઝથી. અતિશય માથામાં વાગે એવી અને કોઈને ગમે કે ના ગમે છતાં પોતાની રીતે જ ચાલતી આ સિરીઝ દસ કરોડ લોકોએ જોઈ. આટલા બધા લોકો તો સેટેલાઇટ ટીવીની સેંકડો ચેનલ્સ પર આવતી અગણિત સિરિયલ્સમાંની અઠાણુ ટકા સિરિયલ નથી જોતા. હદ કહેવાય. મનમાં એમ થાય કે આ ક્રેઝ શાનો છે, સલમાનનો, જિયોનો, બિગ બોસનો, ઓટીટીનો કે કોનો? અને એમ પણ થાય કે ફિલ્મી સ્ટાર્સ અત્રતત્રસર્વત્રથી કમાયા પછી હવે ઓટીટી પરથી પણ મેક્ઝિમમ નાણાં ઉસેડતા રહેવાના છે?

થોડા સમય પહેલાંના અહેવાલો મુજબ ઓટીટી પરથી કમાવામાં અજય દેવગણે પણ બાજી મારી હતી. રુદ્રઃ ધ એજ ઓફ ડાર્કનેસ સિરીઝ માટે અજયને સવાસો કરોડ રૂપિયા મળ્યા હતા. હવે આ બેઉ મહેનતાણાંની તુલના જો ઓટીટીથી જ સ્ટાર થનારા જીતેન્દ્ર કુમાર જેવા કલાકારોને મળતાં મહેનતાણાં સાથે કરવા બેસો તો ફટાક દઈને કહેવું પડે, “રહેવા દો બાપડા, એવી તુલના કરવાનો કોઈ અર્થ નથી.” જીતેન્દ્રએ ઓટીટી માટે એક એપિસોડના પચાસ હજાર રૂપિયા માત્ર, એ રીતે કામ કર્યું છે. હવે બોલો.

બોલિવુડના સ્ટાર્સને આવકના વિકલ્પોની ખરેખર કમી નથી. અભિનય કરે કે ના કરે, ફિલ્મ ચાલે કે ના ચાલે, એમની કમાણીની ગાડી પાંચમા ગિયરમાં રહે છે. મોડેલિંગ કરીને, રિબન કાપીને, મહેમાન તરીકે થોડી મિનિટો કશેક હાજરી નોંધાવીને, ઇન્સ્ટા કે ટ્વિટર ઉર્ફે એક્સ પર મેસેજ મૂકીને આ લોકો નાણાં ઉસેડતા જ રહે છે, ઉસેડતા જ રહે છે. ઓટીટી માટે એમની ઉપસ્થિતિ એક રીતે વરદાન તો બીજી રીતે શાપ છે. વરદાન એટલે કે એમના લીધે એમના ચાહકો ઓટીટી સુધી ખેંચાઈ આવે છે અને પ્લેટફોર્મસની વ્યુઅરશિપ વધવા સાથે એની પહોંચ વધે છે. શાપ એટલા માટે કે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ આડકતરી રીતે સ્ટારડમના ગુલામ થઈ રહ્યા છે અને બોલિવુડનું એના પર આધિપત્ય સ્થપાઈ રહ્યું છે.

સૈફ અલી ખાન, મનોજ બાજપાયી, બોબી દેઓલ, નવાઝુદ્દીન સિદ્દીકી, રાધિકા આપ્ટે, અલી ફઝલ, સુસ્મિતા સેન, માધુરી દીક્ષિત, કાજોલ, અનિલ કપૂર, આદિત્ય રોય કપૂર, શાહિદ કપૂર, શેફાલી શાહ, યામી ગૌતમ… એટલાં બધાં સિતારાઓએ ઓટીટી પર અલપઝલપ અથવા નિયમિત હાજરી નોંધાવી છે કે આખી યાદી લખવી પણ અઘરી છે. આમાંના મનોજ બાજપાયી, અલી ફઝલ, સુસ્મિતા સેન, શેફાલી શાહ અને કંઈક અંશે બોબી દેઓલ જેવાં સ્ટાર્સને અલગ તારવી લઈએ કેમ કે એમના માટે ઓટીટી ખરા અર્થમાં એક નવી શરૂઆત અને વધુ રસપ્રદ દુનિયા સાબિત થઈ છે. આ સ્ટાર્સ એવાં છે જેમને એમની ક્ષમતાનુસાર તકો આપવાનું બોલિવુડે કહો બંધ કર્યું હતું. ઓટીટી પર એમનું આગમન અને એમનું છવાઈ જવું દર્શકો માટે પણ સાનંદાશ્ચર્ય જેવી વાત રહી અને સ્ટાર્સ માટે પણ નવી ઇનિંગ્સ બની.

અજય દેવગણ, સલમાન ખાન, કાજોલ, માધુરી, શાહિદ વગેરે માટે કહી શકાય કે એમણે સ્ટારડનું સ્માર્ટ એક્સટેન્શન કર્યું છે. ફિલ્મો થકી મળેલી લોકચાહનાને એમણે વ્યવસ્થિત રીતે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ પર રોકડી કરી છે. અલબત્ત, એવું કરવાનો એમને પૂરેપૂરો અધિકાર છે. એમને ઓટીટી પર માણવાનો એમના ચાહકોને પણ અધિકાર છે. મુશ્કેલી એટલી કે અતિસ્ટારડમથી ઓટીટી ધીમેધીમે ઘરેડનો ભોગ બની શકે છે. મુશ્કેલી એ કે ઓટીટી પર પણ બોલિવુડ જેવી ઘીસીપીટી ચીજો આવવા માંડી છે અને એની સંખ્યા હજી વધી શકે છે. મુશ્કેલી એ કે સ્ટાર્સની હાજરીને લીધે ઓટીટી પર નવોદિત અને પ્રતિભાશાળી કલાકારો માટે પોતાને સિદ્ધ અને પ્રસ્થાપિત કરવાનું કામ અઘરું થઈ શકે છે.

પડદે દેખાતાં દૃશ્યો માત્ર જોવાનાં નહીં, પણ જીવવાના અને જાતે અનુભવવાનાં થઈ જાય એ દિવસો દૂર નથી. વિડીયો ગેમમાં જેમ રમનાર ગેમમાં સર્જાયેલી દુનિયા જાતે ઘમરોળે છે એમ ઓટીટીના શોઝમાં પણ થઈ શકવાનું છે. મેચ કે મ્યુઝિક કોન્સર્ટ જોવા મોંઘી ટિકિટ લઈ સ્ટેડિયમમાં જઈ જેવો આનંદ ના માણી શકાય એવો મેટાવર્સથી ઘેરબેઠા માણી શકાશે…

ધારો કે અમદાવાદમાં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે ક્રિકેટ મેચ રમાઈ રહી છે. આપણું સ્ટેડિયમ ભલે વિશ્વનું સૌથી મોટું ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ હોય, પણ છેવટે એની દર્શકો સમાવવાની એક હદ છે. મેચના મહિનાઓ પહેલાં એની ટિકિટ ચપોચપ વેચાઈ જવાથી અનેક હરખપદુડા દર્શકો બળાપો કાઢી રહ્યા છે કે હું રહી ગયો (કે રહી ગઈ)! આ દર્શકોને જો પહેલી હરોળની કે વીઆઈપી બોક્સની ટિકિટ મળી જાય, તો?

એ શક્ય થવામાં કદાચ ઝાઝો સમય નહીં લાગે. એટલું જ નહીં, મેચ જોવા દર્શકે સ્ટેડિયમ સુધી લાંબા પણ નહીં થવું પડે. ઘેરબેઠા, પોતાની આંખો સમક્ષ રાખેલી કે આંખો પર પહેરેલી સ્ક્રીન પર કે ટીવી પર એ મેચ બિલકુલ એવી રીતે માણી શકશે જેવી રીતે માણી શકાય સ્ટેડિયમમાં. એ શક્ય કરશે ઓટીટી પ્લેટફોર્મ્સ અને મેટાવર્સનું મિલન. માત્ર એ શું કામ, આ મિલન મનોરંજન અને જાહેરાતની દુનિયાનું કલેવર પણ સમૂળગું બદલાવી નાખે એવી એમાં તાકાત હશે.

પહેલાં મેટાવર્સ શબ્દને સમજી લઈએ જે આજકાલ બહુ વપરાય છે. ૧૯૯૨ની નીલ સ્ટિફન્સનની એક સાયન્સ ફિક્શન નોવેલ નામે ‘સ્નો ક્રેશ’ આવી હતી. એમાં મેટાવર્સ શબ્દ પહેલીવાર વપરાયો હતો. એ શબ્દ બન્યો હતો મેટા શબ્દ અને યુનિવર્સમાંના વર્સને ભેગા કરીને. મેટાના બે અર્થ થાય, એક છે કોઈ સ્થિતિ કે પરિવર્તન સંબંધિત, અને બીજો અર્થ છે, ઉચ્ચતર કે વિશાળ.  યુનિવર્સ એટલે વિશ્વ. મેટાવર્સ, ઇન શોર્ટ, એટલે એક કાલ્પનિક વિશ્વ. એમાં સ્થળ અને પદાર્થ સર્જવામાં આવે છે. એની સાથે વ્યક્તિ ટેકનોલોજીની મદદથી એક શરીર કે અવતાર ધારણ કરીને એકરસ થાય છે. મોબાઇલ અને ઇન્ટરનેટ વાપરતાં વાપરતાં હવે અવતાર એટલે શું એનાથી લગભગ સૌ પરિચિત થઈ ગયા છે. વર્ચ્યુઅલ રિયાલિટી અને આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સના સંગમથી અવતાર ધારણ કરીને વ્યક્તિ અનેક કાલ્પનિક વિશ્વોમાં વિહરી શકશે. સાથે, પેલી મેચ જેમાં ટિકિટ ના મળી એનો આનંદ પણ માણી શકશે.